NOTA PENGAJIAN AM 1 (Bab 10: MAJLIS RAJA-RAJA)

 Bab 10: Pengenalan Majlis Raja-Raja

• Majlis Raja-Raja, yang ditubuhkan pada tahun 1948, merupakan sebuah institusi penting dalam struktur pemerintahan Malaysia. Ia memainkan peranan kritikal dalam menjaga keseimbangan kuasa antara Kerajaan Persekutuan dan Kerajaan Negeri.
  
  
• Bidang kuasa dan peranan Majlis ini termaktub dalam Perkara 38 Perlembagaan Persekutuan. Majlis ini dianggap sebagai pihak berkuasa Persekutuan yang tidak memiliki kuasa perundangan, tetapi memegang peranan penting dalam membentuk hubungan rapat antara Kerajaan Persekutuan dengan Kerajaan Negeri.

 

1. Peranan dan Fungsi

• Majlis Raja-Raja mempunyai beberapa fungsi utama:

                 i.        Penasihat: Majlis berfungsi sebagai penasihat kepada Yang di-Pertuan Agong dalam pelbagai aspek, termasuk dalam pelantikan jawatan-jawatan penting.

                ii.       Pemeliharaan Adat dan Tradisi: Majlis memainkan peranan dalam memelihara adat, tradisi, dan kedudukan raja-raja Melayu.

                iii.       Pengawasan: Majlis mengawasi pelaksanaan kebijakan-kebijakan yang berkaitan dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu.

 

2. Kedudukan dan Kuasa

• Majlis Raja-Raja mempunyai kedudukan yang unik dalam struktur pemerintahan Malaysia.
• Ia merupakan satu-satunya badan yang boleh memecat Yang di-Pertuan Agong, dengan syarat mendapat sokongan lima daripada sembilan anggota Majlis.
• Ini menunjukkan betapa pentingnya peranan Majlis dalam menjaga keseimbangan kuasa dan memastikan pemerintahan yang adil dan beretika.

 

10.2 Keanggotaan Majlis Raja-Raja

• Majlis Raja-Raja Malaysia memainkan peranan penting dalam struktur pemerintahan negara. Keanggotaan Majlis ini terdiri daripada elemen-elemen berikut:

 

1. Komposisi Majlis

• Majlis Raja-Raja dianggotai oleh sembilan Raja Melayu dan empat Yang di-Pertua Negeri.
• Ini mencerminkan perpaduan antara sistem monarki dan sistem pemerintahan negara-negara dalam Malaysia.

 

2. Perwakilan Pemangku Raja

• Dalam situasi di mana Yang di-Pertuan Agong, yang juga merupakan salah seorang Raja Melayu, tidak dapat menghadiri mesyuarat Majlis, Pemangku Raja dari negeri Yang di-Pertuan Agong akan mewakili negeri tersebut dalam Majlis.
• Ini menunjukkan fleksibilitas dan adaptasi struktur pemerintahan dalam menghadapi keadaan yang berubah-ubah.

 

3. Peranan Yang di-Pertuan Agong dalam Majlis

• Yang di-Pertuan Agong mempunyai peranan khusus dalam Majlis Raja-Raja. Baginda hanya menganggotai Majlis:

                 i.        Pada hari kedua mesyuarat Majlis Raja-Raja.

                 ii.        Sewaktu mempertimbangkan isu-isu yang berkaitan dengan agama Islam, amalan adat istiadat, dan hal-hal yang berkaitan dengan keistimewaan, kedudukan, kemuliaan, atau kebesaran raja-raja.

 

4. Contoh Praktikal

• Sebagai contoh, dalam mesyuarat Majlis Raja-Raja, perbincangan mengenai isu agama Islam atau adat istiadat Melayu akan melibatkan partisipasi aktif Yang di-Pertuan Agong.
•  Ini menunjukkan betapa pentingnya peranan Yang di-Pertuan Agong dalam memelihara dan mempertahankan identiti keagamaan dan budaya negara.

 

10.3 Mesyuarat Majlis Raja-Raja

• Mesyuarat Majlis Raja-Raja memegang peranan penting dalam tadbir urus dan pengurusan negara Malaysia. Berikut adalah huraian lanjut mengenai mesyuarat ini:

1. Jadual Mesyuarat

• Majlis Raja-raja biasanya berkumpul tiga kali setahun, menunjukkan komitmen berterusan dalam pembahasan isu-isu penting negara.
  
  

2. Tempoh Mesyuarat

• Setiap sesi mesyuarat berlangsung selama dua hari, memberikan masa yang cukup untuk perbincangan mendalam mengenai isu-isu yang dibawa.
  
  

3. Persiapan Mesyuarat

• Sebelum mesyuarat, Menteri-menteri Besar dan Ketua-ketua Menteri akan berkumpul untuk menyediakan kertas kerja yang akan dibincangkan. Ini menunjukkan proses penyediaan yang teliti dan teratur.
  
  

4. Kehadiran Menteri-menteri Besar dan Ketua-ketua Menteri

• Mereka ini akan mengiringi raja atau Yang di-Pertua Negeri masing-masing ke mesyuarat, menandakan kerjasama erat antara pemerintah negeri dan pemerintah pusat.
  
  

5. Peranan Yang di-Pertuan Agong

• Yang di-Pertuan Agong menghadiri mesyuarat pada hari kedua, bersama Perdana Menteri. Ini menekankan peranan penting baginda dalam keputusan Majlis.

6. Pengerusi Majlis

• Pengerusi Majlis Raja-raja dipegang oleh raja setiap negeri secara bergilir, mencerminkan prinsip kesaksamaan dan keadilan di antara negeri-negeri.
  
  

7. Kehadiran dalam Mesyuarat

• Dalam mesyuarat yang membincangkan dasar negara, kehadiran Yang di-Pertuan Agong bersama Perdana Menteri, raja-raja bersama Menteri-menteri Besar, dan Yang di-Pertua Negeri bersama Ketua-ketua Menteri menunjukkan integrasi dan kerjasama antara pelbagai peringkat pemerintahan.
  
  

8. Isu Khusus

• Mesyuarat yang membincangkan isu-isu khusus seperti pelantikan dan pemecatan Yang di-Pertuan Agong, pemilihan Timbalan Yang di-Pertuan Agong, dan isu-isu berkaitan agama Islam hanya dihadiri oleh sembilan orang raja. Ini menekankan kepentingan dan keseriusan topik-topik tersebut.
  
  

9. Contoh Praktikal

• Sebagai contoh, dalam mesyuarat yang membincangkan pelantikan Yang di-Pertuan Agong, hanya raja-raja yang hadir untuk memastikan keputusan dibuat tanpa pengaruh luar dan berdasarkan tradisi serta adat istiadat yang telah lama diamalkan.

10.4 Tugas dan Kuasa Majlis Raja-Raja

Majlis Raja-Raja memainkan peranan yang sangat penting dalam struktur pemerintahan Malaysia. Berikut adalah huraian lanjut mengenai tugas dan kuasa mereka:

1. Pemilihan dan Pemecatan Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan

• Majlis Raja-raja bertanggungjawab dalam pemilihan atau pemecatan Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan Yang di-Pertuan Agong.
• Ini menunjukkan peranan mereka dalam mengekalkan stabilitas dan kesinambungan kepemimpinan negara.
  
  

2. Pertimbangan Soal-soal Dasar Negara

• Majlis Raja-raja turut mempertimbangkan soal-soal dasar negara, memastikan bahawa keputusan yang dibuat selaras dengan kepentingan dan kesejahteraan rakyat.
  
  

3. Penetapan Hal Agama Islam

• Majlis Raja-raja mempunyai kuasa untuk menyetujui atau tidak menyetujui perbuatan, amalan, atau upacara agama Islam yang meliputi seluruh Persekutuan.
• Ini menegaskan peranan mereka dalam menjaga kesucian dan keaslian amalan agama di Malaysia.
  
  

4. Kuasa Legislatif

• Majlis Raja-raja mempunyai kuasa untuk menyetujui atau tidak menyetujui undang-undang atau pindaan yang berkaitan dengan:

                 i.        Agama Islam

                 ii.        Keistimewaan, kedudukan, kemuliaan, atau kebesaran raja-raja

                iii.       Pengubahan sempadan negeri-negeri di Semenanjung Malaysia

                iv.       Kedudukan istimewa orang Melayu dan bumiputera di Sabah dan Sarawak

                v.       Kepentingan sah kaum-kaum lain

                vi.       Bahasa kebangsaan

               vii.      Kewarganegaraan

               viii.      Keistimewaan Parlimen

5. Contoh Praktikal

• Sebagai contoh, jika terdapat cadangan untuk mengubah sempadan negeri, Majlis Raja-raja perlu memberikan persetujuan mereka sebelum perubahan tersebut dapat dilaksanakan.
• Ini menunjukkan betapa pentingnya peranan Majlis Raja-raja dalam memastikan setiap keputusan yang diambil adalah untuk kebaikan bersama dan tidak mengganggu keharmonian negara.

 

6. Nasihat dalam Pelantikan Jawatan Penting

• Majlis Raja-Raja memberikan nasihat dalam pelantikan jawatan-jawatan penting seperti:

                 i.        Ketua Hakim Negara

                 ii.        Hakim-hakim Mahkamah Persekutuan, Mahkamah Rayuan, dan Mahkamah Tinggi

                iii.       Ketua Audit Negara

                iv.       Anggota-anggota Suruhanjaya

7. Pelantikan Anggota Mahkamah Khas Raja-Raja

• Majlis Raja-Raja juga bertanggungjawab dalam melantik anggota-anggota Mahkamah Khas Raja-Raja.
• Ini menunjukkan peranan mereka dalam memastikan keadilan dan integriti sistem perundangan negara.
  
  

8. Kuasa Pengampunan

• Majlis Raja-Raja mempunyai kuasa untuk mengampunkan, menggantungkan, atau meringankan hukuman yang dikenakan terhadap Yang di-Pertuan Agong atau raja oleh Mahkamah Khas Raja-Raja.
• Ini merupakan satu ciri unik dalam sistem perundangan Malaysia, di mana Majlis Raja-Raja mempunyai peranan dalam proses pengampunan.
  
  

9. Pelantikan Wakil ke Majlis Angkatan Tentera

• Majlis Raja-Raja juga bertanggungjawab dalam melantik wakil mereka ke Majlis Angkatan Tentera, menegaskan lagi peranan mereka dalam aspek pertahanan dan keselamatan negara.
  
  

10. Contoh Praktikal

• Sebagai contoh, dalam proses pelantikan Ketua Hakim Negara, Majlis Raja-Raja akan memberikan nasihat mereka, memastikan bahawa calon yang dipilih adalah individu yang mempunyai integriti, kebijaksanaan, dan pengalaman yang cukup dalam bidang perundangan.
• Ini menjamin bahawa sistem kehakiman negara dipegang oleh individu yang layak dan adil.

 

10.5 Kuasa Budi Bicara Majlis Raja-Raja

Majlis Raja-Raja memegang peranan penting dalam sistem pemerintahan Malaysia, khususnya dalam menggunakan kuasa budi bicara mereka. Berikut adalah huraian lanjut mengenai kuasa budi bicara Majlis Raja-Raja berdasarkan Perkara 38(6) Perlembagaan Persekutuan:

1. Pemilihan dan Pemecatan Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan Yang di-Pertuan Agong

• Pemilihan: Majlis Raja-Raja mempunyai kuasa mutlak dalam memilih Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan Yang di-Pertuan Agong. Proses pemilihan ini dilakukan dengan teliti dan berdasarkan kriteria tertentu untuk memastikan pemimpin yang layak dan berwibawa.
• Pemecatan: Majlis Raja-Raja juga mempunyai kuasa untuk memecat Yang di-Pertuan Agong atau Timbalan Yang di-Pertuan Agong jika diperlukan, menunjukkan keseimbangan kuasa dalam sistem monarki Malaysia.
  
  

2. Nasihat dalam Pelantikan Jawatan Penting

• Majlis Raja-Raja memberikan nasihat dalam pelantikan jawatan-jawatan penting seperti Ketua Hakim Negara dan Hakim-hakim Mahkamah Persekutuan, yang menegaskan peranan mereka dalam memastikan integriti dan keadilan dalam sistem perundangan.
  
  

3. Persetujuan Terhadap Perubahan Sempadan Negeri dan Undang-Undang

• Perubahan Sempadan Negeri: Majlis Raja-Raja mempunyai kuasa untuk menyetujui atau tidak menyetujui sebarang undang-undang yang mengubah sempadan sesebuah negeri.
• Undang-Undang Berkaitan Raja-Raja: Mereka juga menilai undang-undang yang menyentuh keistimewaan, kedudukan, kemuliaan, atau kebesaran raja-raja.
  
  

4. Kuasa dalam Hal Ehwal Agama Islam

• Majlis Raja-Raja mempunyai kuasa untuk menyetujui atau tidak menyetujui perbuatan, amalan, atau upacara agama Islam yang meliputi seluruh Persekutuan, menegaskan peranan mereka dalam menjaga kesucian agama Islam di Malaysia.
  
  

5. Pelantikan Anggota Mahkamah Khas Raja-Raja dan Kuasa Pengampunan

• Pelantikan Mahkamah Khas: Mereka bertanggungjawab dalam melantik anggota-anggota Mahkamah Khas Raja-Raja.
• Kuasa Pengampunan: Majlis Raja-Raja juga mempunyai kuasa untuk mengampunkan, menggantungkan, atau meringankan hukuman yang dikenakan terhadap Yang di-Pertuan Agong dan raja oleh Mahkamah Khas Raja-raja.
  
  

Contoh Praktikal

• Sebagai contoh, dalam menyetujui perubahan sempadan negeri, Majlis Raja-Raja akan menilai impak sosial, ekonomi, dan politik perubahan tersebut terhadap rakyat dan negeri berkenaan. Keputusan mereka bukan sahaja berdasarkan aspek legal tetapi juga pertimbangan holistik terhadap kesejahteraan rakyat.