NOTA PENGAJIAN AM 1 (Bab 4: Badan Perundangan Persekutuan: Parlimen)

 Bab 4: Badan Perundangan Persekutuan: Parlimen

4.1 PENGENALAN PARLIMEN MALAYSIA

1. Pengenalan kepada Parlimen Malaysia 
    Parlimen Malaysia adalah badan perundangan dwidewan yang terdiri daripada Yang di-Pertuan Agong, Dewan Rakyat, dan Dewan Negara.
   
   Setiap komponen mempunyai peranan yang unik dalam proses legislatif. Yang di-Pertuan Agong berperanan sebagai simbol kedaulatan undang-undang dan perpaduan rakyat, manakala Dewan Rakyat dan Dewan Negara berfungsi sebagai badan perwakilan rakyat dan negeri-negeri dalam perundangan.
   
   
2. Dewan Rakyat
   Dewan Rakyat, dikenali juga sebagai Rumah Rakyat, terdiri daripada ahli-ahli parlimen yang dipilih melalui pilihan raya umum. Mereka adalah wakil rakyat yang membawa suara dan kehendak rakyat ke meja perbincangan dan penggubalan undang-undang.
   
   Setiap ahli Dewan Rakyat memegang tanggungjawab untuk memastikan kepentingan konstituen mereka diutamakan dalam setiap keputusan yang dibuat.
   
   
3. Dewan Negara
   Dewan Negara atau Senat, berperanan sebagai badan penimbang dan penasihat dalam proses legislatif.
   
   Ia terdiri daripada wakil-wakil yang dilantik dan mereka mempunyai peranan untuk memastikan bahawa setiap undang-undang yang diluluskan Dewan Rakyat adalah adil dan seimbang, mempertimbangkan kepentingan semua sektor masyarakat dan negeri.
   
   
   
4. Proses Penggubalan Undang-Undang
   Setiap rang undang-undang yang ingin digubal mesti melalui beberapa peringkat penting. Ia bermula dengan pembentangan di Dewan Rakyat, diikuti dengan perbahasan dan pembacaan.
   
   Selepas itu, rang undang-undang akan dibawa ke Dewan Negara untuk ulasan dan persetujuan. Akhir sekali, rang undang-undang yang telah diluluskan oleh kedua-dua dewan akan dibentangkan kepada Yang di-Pertuan Agong untuk mendapatkan perkenan diraja sebelum ia menjadi undang-undang yang sah.
   
   
5. Peranan dan Kelayakan Ahli Parlimen
    Ahli Parlimen harus memenuhi kriteria tertentu untuk memastikan mereka layak dan sesuai untuk menjalankan tugas mereka. Ini termasuklah kelayakan umur, kewarganegaraan, dan tidak mempunyai rekod jenayah yang serius.
   
    Mereka juga harus dapat menunjukkan komitmen untuk mewakili rakyat dengan integriti dan dedikasi.
   
   
6. Pembubaran dan Pilihan Raya
   Pembubaran Parlimen biasanya berlaku setiap lima tahun sekali, atau apabila diisytiharkan oleh Yang di-Pertuan Agong atas nasihat Perdana Menteri.
   
   Ini akan diikuti dengan pilihan raya umum di mana rakyat Malaysia yang layak akan mengundi untuk memilih wakil-wakil mereka di Dewan Rakyat.
   
   

Proses pilihan raya dan penggubalan undang-undang di Malaysia adalah kompleks tetapi diperlukan untuk memastikan suara rakyat didengar dan kepentingan negara diutamakan.
Struktur dan komponen Parlimen Malaysia dirancang untuk mencerminkan kepelbagaian dan kekayaan budaya negara, sambil mengekalkan prinsip-prinsip demokrasi dan keadilan.

 

4.2 PERKARA 63: Keistimewaan Parlimen Malaysia: Penerangan Terperinci

1. Imuniti daripada Mahkamah:
   Dalam menjalankan tugas-tugas parlimen, ahli Parlimen Malaysia diberikan kekebalan terhadap tindakan mahkamah.
   
   Ini bermakna apa yang dibincangkan atau diputuskan dalam dewan tidak boleh dipertikaikan di mahkamah.
   
   
2. Perlindungan terhadap Tindakan Undang-Undang:
   Ahli Parlimen tidak boleh didakwa atas kata-kata atau keputusan yang mereka buat semasa sidang Parlimen.
   
   Keistimewaan ini memberikan mereka kebebasan untuk berucap dan bertindak tanpa rasa takut akan tindakan undang-undang.
   
   
3. Penyebaran Maklumat:
    Keistimewaan ini juga melindungi individu yang menyiarkan laporan atau dokumen yang dikeluarkan oleh Parlimen, memastikan transparansi dan akses kepada maklumat untuk umum.
   
   
4. Batasan Keistimewaan:
   Walaupun ahli Parlimen menikmati keistimewaan tertentu, mereka masih tertakluk kepada batasan tertentu, terutamanya yang berkaitan dengan isu-isu sensitif yang diatur dalam Akta Hasutan 1948.
   
   Ini termasuk isu-isu seperti hak istimewa orang Melayu, kewarganegaraan, bahasa kebangsaan, dan kedaulatan raja-raja Melayu.

Contoh Praktikal

Jika seorang ahli Parlimen mengkritik dasar kerajaan dalam sidang Parlimen, mereka tidak boleh disaman atas kritikan tersebut. Namun, jika kritikan itu melibatkan isu-isu sensitif yang dilindungi oleh Akta Hasutan, mereka mungkin akan menghadapi tindakan undang-undang.

 

4.3 Peranan Yang di-Pertuan Agong dalam Sistem Perundangan Malaysia

Di Malaysia, Yang di-Pertuan Agong bukan sahaja simbol kedaulatan negara tetapi juga memainkan peranan penting dalam sistem perundangan.

Sebagai sebahagian daripada Parlimen, baginda mempunyai tugas-tugas yang ditetapkan yang mempengaruhi proses legislatif. Berikut adalah penerangan terperinci mengenai peranan Yang di-Pertuan Agong dalam konteks Parlimen Malaysia.

1. Peranan Ceremonial: Yang di-Pertuan Agong membuka penggal Parlimen dengan Titah Ucapan Diraja, yang bukan sahaja merupakan tradisi tetapi juga menandakan permulaan sesi legislatif baru.
   
   
2. Penggiliran Persidangan: Baginda mempunyai kuasa untuk memanggil atau menangguhkan persidangan Parlimen mengikut peruntukan Perlembagaan, memastikan kelancaran proses legislatif.
   
   
3. Pembubaran Parlimen: Dengan budi bicara yang diberikan oleh Perlembagaan, Yang di-Pertuan Agong boleh membubarkan Parlimen, yang biasanya menandakan permulaan proses pilihan raya.
   
   
4. Pengesahan Undang-Undang: Setiap akta baru atau pindaan yang diluluskan oleh Parlimen memerlukan perkenan Yang di-Pertuan Agong sebelum menjadi undang-undang yang sah.
   
   

Peranan ini, walaupun kebanyakannya bersifat formal dan seremonial, adalah penting dalam memastikan bahwa proses demokrasi dan perundangan negara berjalan dengan lancar dan mengikut peraturan yang telah ditetapkan.

Contoh Praktikal

Contoh praktikal peranan ini dapat dilihat dalam setiap pembukaan penggal Parlimen, di mana baginda akan membacakan ucapan yang merangkumi agenda pemerintah untuk sesi tersebut.

Dalam konteks praktikal, misalnya, jika terdapat rang undang-undang kewangan yang perlu diluluskan, Yang di-Pertuan Agong akan memainkan peranan dalam memperkenankannya, yang mana ini adalah langkah akhir sebelum rang undang-undang tersebut dapat dilaksanakan sebagai undang-undang.

 

4.4 DEWAN RAKYAT

Dewan Rakyat, sebagai salah satu komponen utama dalam sistem perundangan Malaysia, memainkan peranan penting dalam pembentukan dasar dan undang-undang negara. Berikut adalah huraian terperinci mengenai struktur dan fungsi Dewan Rakyat:

1. Keanggotaan Dewan Rakyat
   Dewan Rakyat, yang merupakan badan perundangan rendah di Malaysia, terdiri daripada 222 ahli yang dipilih melalui proses pilihan raya umum.
   
   Setiap ahli, dikenali sebagai Ahli Parlimen, mewakili kawasan pilihan raya masing-masing dan berkhidmat sebagai suara rakyat dalam membentuk dasar negara.
   
   Keunikan Dewan Rakyat terletak pada kepelbagaian ahlinya, yang boleh terdiri daripada wakil-wakil parti politik atau individu yang bertanding sebagai calon bebas.
   
   
2. Bidang Kuasa Dewan Rakyat 
   Dewan Rakyat mempunyai beberapa bidang kuasa utama, termasuk:

1. Membahaskan dan Menyelesaikan Isu Rakyat: Ahli-ahli Dewan Rakyat membahaskan isu-isu yang mempengaruhi rakyat, dari ekonomi hingga sosial, untuk mencari penyelesaian yang berkesan.
   
   
2. Pemeriksaan Dasar Kerajaan: Mereka juga memainkan peranan kritikal dalam menyemak dan membahaskan dasar-dasar kerajaan, memastikan keputusan yang dibuat adalah demi kebaikan rakyat.
   
   
3. Penggubalan Undang-Undang: Salah satu fungsi utama Dewan Rakyat adalah menggubal dan meluluskan undang-undang persekutuan, termasuklah rang undang-undang kewangan yang memerlukan persetujuan eksklusif Dewan Rakyat sebelum ia boleh dikuatkuasakan.
   
   
4. Peranan dalam Pembentukan Kerajaan: Hanya ahli Dewan Rakyat yang berpeluang untuk dilantik sebagai Perdana Menteri, yang kemudiannya akan membentuk Kabinet untuk mengurus tadbir urus negara.
   
   

Contoh Praktikal

Contoh dari fungsi-fungsi ini termasuklah perbincangan mengenai bajet tahunan, di mana ahli-ahli Dewan Rakyat akan membahaskan dan memutuskan bagaimana sumber kewangan negara harus dibelanjakan.

Selain itu, dalam situasi krisis seperti pandemik, Dewan Rakyat akan bertindak cepat untuk meluluskan undang-undang yang diperlukan untuk mengurus kesihatan dan keselamatan rakyat.

 

Peranan dan Fungsi Speaker Dewan Rakyat

Speaker Dewan Rakyat memegang peranan penting dalam sistem legislatif Malaysia. Sebagai pengawal ketertiban dan prosedur dalam Dewan Rakyat, Speaker memastikan perbahasan berjalan dengan lancar dan mengikut peraturan yang telah ditetapkan.

Berikut adalah penerangan terperinci mengenai peranan dan fungsi Speaker Dewan Rakyat:

1. Kriteria Pemilihan Speaker:
• Speaker boleh dipilih dari kalangan ahli Dewan Rakyat atau individu yang layak menjadi ahli.
• Pemilihan Speaker dilakukan oleh ahli Dewan Rakyat dan perlu mendapat perkenan Yang di-Pertuan Agong.
  
  
2. Tugas Utama Speaker:
• Speaker mempengerusikan setiap persidangan Dewan Rakyat, memastikan peraturan dan prosedur dipatuhi.
• Beliau bertanggungjawab menguruskan urutan perbahasan dan memastikan semua ahli dewan mendapat peluang untuk bersuara.
• Speaker hanya mengundi dalam keadaan undi belah bahagi, untuk memecahkan kebuntuan.
  
  
3. Kuasa Budi Bicara Speaker:
• Speaker mempunyai kuasa untuk membenarkan atau menolak soalan yang dikemukakan oleh ahli dewan.
• Beliau menentukan sama ada sesuatu soalan itu perlu atau tidak perlu dijawab oleh menteri.
• Dalam situasi tertentu, Speaker boleh menangguhkan persidangan atau menyingkirkan ahli dewan yang melanggar peraturan.
  
  
4. Peranan Dalam Proses Legislatif:
• Speaker memainkan peranan kritikal dalam proses penggubalan undang-undang, memastikan setiap rang undang-undang dibahaskan dan diluluskan mengikut prosedur yang betul.
• Beliau juga memastikan bahawa semua peraturan dan tata tertib Dewan Rakyat dihormati dan dipatuhi oleh semua ahli.
  
  

Contoh Praktikal

Contoh praktikal peranan Speaker boleh dilihat dalam persidangan terbaru, di mana Speaker Dewan Rakyat, Datuk Johari Abdul, telah mengambil sumpah dan menegaskan komitmennya untuk menjalankan tugas dengan adil dan saksama, menekankan pentingnya kerjasama antara semua ahli Dewan Rakyat untuk membangunkan negara.

 

Peranan Setiausaha Dewan Rakyat

Setiausaha Dewan Rakyat merupakan tonggak penting dalam kelancaran proses legislatif di Malaysia. Pelantikan Setiausaha Dewan Rakyat dilakukan oleh Yang di-Pertuan Agong atas cadangan Perdana Menteri, menandakan peranan ini sebagai salah satu yang penting dalam struktur pemerintahan negara.

Setiausaha Dewan Rakyat memegang tanggungjawab pentadbiran Dewan Rakyat, termasuk penyediaan hansard, yang merupakan rekod rasmi perbahasan dan prosiding Parlimen.

 

Tanggungjawab Setiausaha Dewan Rakyat

Dalam menjalankan tugasnya, Setiausaha Dewan Rakyat harus memastikan semua proses berjalan dengan lancar dan mengikut aturan yang ditetapkan. Ini termasuklah pengurusan notis persidangan, mengurus notis usul, dan penyediaan dokumen-dokumen penting lainnya.

Setiausaha Dewan Rakyat juga memainkan peranan dalam memastikan kekosongan kerusi Dewan Rakyat diisi dengan cara yang betul dan mengikut jadual yang telah ditetapkan.

Pemecatan Setiausaha Dewan Rakyat hanya boleh berlaku melalui proses yang ketat dan melibatkan tribunal, menunjukkan betapa pentingnya peranan yang dipegang. Speaker

Dewan Rakyat mempunyai kuasa untuk membuat representasi kepada Yang di-Pertuan Agong jika terdapat keperluan untuk pemecatan.

Korum Dewan Rakyat

Selain itu, kuorum Dewan Rakyat yang diperlukan untuk membolehkan sidang berjalan secara rasmi adalah sebanyak 26 ahli, tidak termasuk Speaker. Ini memastikan bahawa keputusan yang dibuat dalam Dewan Rakyat adalah representatif dan mempunyai legitimasi yang diperlukan.

Peranan Senator dalam Parlimen Malaysia: Kedudukan dan Fungsi

Dalam struktur Parlimen Malaysia, Senator memegang peranan penting yang sering kali tidak begitu difahami oleh masyarakat umum.

Senator, yang merupakan sebahagian daripada Dewan Negara, mempunyai tugas dan tanggungjawab yang unik berbanding dengan wakil rakyat yang dipilih melalui pilihan raya umum.

1. Kelayakan dan Lantikan Senator Senator mestilah warganegara Malaysia yang telah mencapai umur 30 tahun, menandakan kedewasaan dan pengalaman yang cukup untuk membawa suara rakyat ke peringkat legislatif. Lantikan Senator dilakukan oleh Yang di-Pertuan Agong atas nasihat Perdana Menteri, memastikan bahawa setiap lantikan adalah selaras dengan kehendak politik dan sosial semasa.
   
   
   
2. Tempoh Perkhidmatan Setiap Senator dilantik untuk tempoh tiga tahun dan boleh berkhidmat untuk maksimum dua penggal, iaitu enam tahun. Ini memastikan bahawa Dewan Negara sentiasa mempunyai ahli yang berpengalaman sambil memberi peluang kepada individu baru untuk memberi sumbangan.
   
   
   
3. Keunikan Jawatan Senator Berbeza dengan ahli Dewan Rakyat, Senator tidak terjejas oleh pembubaran Parlimen. Mereka memegang jawatan walaupun Parlimen dibubarkan, menjamin kestabilan dan kesinambungan dalam pembuatan undang-undang.
   
   
   
4. Penggantian Senator Jika terdapat keperluan untuk menggantikan Senator, pengganti tersebut akan memegang jawatan hanya untuk baki tempoh yang tinggal dari penggal Senator yang digantikan. Ini memastikan bahawa tidak ada gangguan dalam perwakilan dan tugas-tugas legislatif.
   
   
   

Contoh Praktikal

Contoh praktikal peranan Senator dapat dilihat dalam proses penggubalan undang-undang. Senator mempunyai hak untuk menyemak dan memberi pandangan terhadap rang undang-undang yang dibawa ke Dewan Negara, memastikan bahawa setiap aspek undang-undang tersebut telah diteliti dengan teliti dan adil.

Info Tambahan

1. Peranan dan Fungsi Senator dalam Kabinet Malaysia:
   
   
• Seorang Senator boleh dilantik menjadi Menteri dalam Kabinet Malaysia. Ini membolehkan individu yang mempunyai kepakaran atau pengalaman tertentu untuk menyumbang kepada pentadbiran negara walaupun mereka tidak dipilih secara langsung oleh rakyat.
  
  
• Contoh praktikal: Seorang pakar ekonomi yang dilantik sebagai Senator kemudian boleh diangkat menjadi Menteri Kewangan. Ini memungkinkan pakar tersebut membawa keahliannya ke dalam kerajaan tanpa perlu melalui proses pemilihan umum.
  
  
2. Kehadiran Senator di Dewan Rakyat:
   
   
• Senator yang dilantik sebagai Menteri Kabinet diberi kebenaran untuk menghadiri persidangan Dewan Rakyat. Walaupun mereka tidak boleh mengundi, kehadiran mereka penting untuk memberikan penjelasan dan respons terhadap isu-isu yang berkaitan dengan portfolio mereka.
  
  
• Contoh praktikal: Menteri Kewangan yang merupakan Senator perlu menghadiri Dewan Rakyat untuk menjelaskan dasar kewangan kerajaan atau untuk menjawab soalan mengenai bajet.
  
  
3. Tempoh Perkhidmatan Senator:
   
   
• Tempoh perkhidmatan Senator adalah terhad dan tidak boleh melebihi dua penggal. Ini memastikan peredaran dan pembaharuan dalam Dewan Negara, yang membawa perspektif baru dan mengelakkan penumpuan kuasa yang berlebihan.
  
  
• Contoh praktikal: Seorang Senator yang telah berkhidmat selama dua penggal harus memberi laluan kepada calon lain untuk memastikan dinamika dan kepelbagaian dalam Dewan Negara.
  
  
4. Kuasa Dewan Negara terhadap Rang Undang-Undang:
   
   
• Dewan Negara tidak mempunyai kuasa untuk menolak rang undang-undang yang telah diluluskan oleh Dewan Rakyat. Namun, mereka boleh menangguhkan rang undang-undang bukan kewangan selama setahun dan rang undang-undang kewangan selama 30 hari.
  
  
• Contoh praktikal: Jika Dewan Rakyat meluluskan sebuah rang undang-undang berkaitan dengan pendidikan, Dewan Negara tidak boleh menolaknya tetapi boleh menangguhkan pelaksanaannya untuk tempoh tertentu untuk kajian lanjut.
  
  
5. Peraturan bagi Ahli Dewan Negara dan Dewan Rakyat:
   
   
• Perkara 56 dan 57 dalam Perlembagaan Malaysia menetapkan beberapa peraturan penting:
  
  
• Seorang ahli Dewan Negara yang dipilih menjadi Speaker harus berhenti daripada menjadi ahli Dewan Undangan Negeri.
  
  
• Seorang yang bukan ahli Dewan Rakyat yang dipilih sebagai Speaker Dewan Rakyat akan menjadi ahli tambahan di Dewan tersebut.
  
  
• Seorang ahli Dewan Rakyat yang juga ahli Dewan Undangan Negeri dan dipilih menjadi Speaker Dewan Rakyat harus berhenti daripada menjadi ahli Dewan Undangan Negeri.
  
  
6. Peranan Setiausaha Dewan Rakyat:
   
   
• Setiausaha Dewan Rakyat adalah anggota perkhidmatan awam dan memainkan peranan penting dalam menguruskan urusan administratif Dewan Rakyat.
  
  
7. Hansard:
   
   
• Hansard adalah rekod rasmi yang mendokumentasikan semua perbahasan di kedua-dua majlis Parlimen. Ini adalah sumber penting untuk rujukan sejarah, penyelidikan, dan kebertanggungjawaban.
  
  
8. Pembentukan Kerajaan:
   
   
• Kerajaan dibentuk oleh parti yang memenangi majoriti kerusi di Dewan Rakyat. Ini menunjukkan prinsip demokrasi perwakilan di mana kerajaan mencerminkan kehendak rakyat melalui pilihan raya.
  
  
9. Rang Undang-undang Kewangan:
   
   
• Rang undang-undang kewangan adalah rang undang-undang yang berkaitan dengan hal-hal kewangan negara, termasuk cukai dan perbelanjaan kerajaan.
  
  
10. Peranan Yang di-Pertuan Agong dalam Perundangan:
    
    
• Yang di-Pertuan Agong mempunyai kuasa untuk menangguhkan perkenan terhadap rang undang-undang selama 30 hari. Selepas tempoh tersebut, rang undang-undang itu dianggap diperkenankan secara automatik jika tidak ada tindakan selanjutnya dari Yang di-Pertuan Agong.
  
  

 

4.6: KETUA PENTADBIRAN PARLIMEN

Dalam konteks pengurusan dan pentadbiran Parlimen Malaysia, jawatan Ketua Pentadbiran Parlimen merupakan sebuah inovasi penting dalam struktur pentadbiran negara.

Jawatan ini, yang diperkenalkan pada tahun 2005, memainkan peranan strategik dalam memastikan kelancaran proses dan prosedur di Parlimen.

Berikut adalah huraian terperinci mengenai jawatan ini:

1. Pengenalan Jawatan Ketua Pentadbiran Parlimen:
   
   
• Jawatan Ketua Pentadbiran Parlimen adalah jawatan yang relatif baru dalam struktur pentadbiran kerajaan Malaysia, diwujudkan oleh Kabinet pada tahun 2005. Jawatan ini merupakan langkah progresif untuk memperkukuhkan tadbir urus dalam konteks legislatif negara.
  
  
2. Tujuan Pewujudan Jawatan:
   
   
• Tujuan utama di sebalik pewujudan jawatan ini adalah untuk memperkasakan sistem penyampaian kerajaan. Dengan adanya Ketua Pentadbiran Parlimen, terdapat satu saluran yang lebih teratur dan efisien untuk Kabinet menghantar arahan dan memastikan urusan Parlimen diurus dengan lebih efektif.
  
  
3. Proses Pelantikan:
   
   
• Ketua Pentadbiran Parlimen dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong, yang bertindak atas nasihat Perdana Menteri. Ini menunjukkan bahawa jawatan tersebut adalah penting dan memerlukan pengesahan dari kedua-dua kepala negara dan kepala kerajaan.
  
  
4. Permulaan Tugas:
   
   
• Individu yang pertama kali memegang jawatan ini telah memulakan tugasnya pada 15 September 2005, menandakan permulaan era baru dalam pengurusan administratif Parlimen Malaysia.
  
  
5. Skop Tugas:
   
   
• Tugas-tugas Ketua Pentadbiran Parlimen adalah luas dan mencakupi pengurusan kemudahan Parlimen serta bangunan Parlimen itu sendiri. Ini termasuklah pengurusan logistik, penyelenggaraan, dan juga kemudahan teknologi maklumat yang digunakan untuk proses legislatif.
  
  

Contoh Praktikal

Contoh praktikal tugas Ketua Pentadbiran Parlimen mungkin termasuk pengkoordinasian dengan pelbagai jabatan untuk memastikan bahawa semua peralatan dan sistem di Dewan Parlimen berfungsi dengan baik sebelum sesi Parlimen bermula.

Ini juga boleh melibatkan pengurusan ruang pejabat untuk ahli-ahli Parlimen, serta memastikan bahawa semua keperluan logistik untuk sesi Parlimen, seperti dokumen-dokumen dan bahan-bahan rujukan, disediakan dengan sempurna.

Dengan adanya jawatan Ketua Pentadbiran Parlimen, diharapkan agar proses-proses legislatif dapat berjalan dengan lebih lancar dan efisien, memungkinkan Parlimen untuk melaksanakan fungsinya sebagai badan legislatif negara dengan lebih efektif.

Ini juga membantu dalam meningkatkan transparansi dan akuntabilitas dalam pengurusan Parlimen, yang pada akhirnya akan meningkatkan kepercayaan rakyat terhadap institusi demokrasi negara.

4.7 SARAAN AHLI PARLIMEN

Saraan Ahli Parlimen merupakan topik yang sering mendapat perhatian dalam diskusi mengenai tadbir urus negara dan pengurusan kewangan awam.

Di Malaysia, saraan dan manfaat yang diterima oleh Ahli Parlimen, Speaker, Timbalan Speaker, Ketua Pentadbiran Parlimen, dan setiausaha kedua-dua buah dewan adalah subjek yang ditetapkan dan dikawal oleh undang-undang serta peraturan yang berlaku.

 Berikut adalah huraian terperinci mengenai konsep dan praktik saraan Ahli Parlimen:

1. Pembiayaan Saraan:

Saraan dan manfaat yang diterima oleh Ahli Parlimen dan pegawai-pegawai tinggi Parlimen adalah tanggungan Kumpulan Wang yang Disatukan.

Ini adalah dana yang terdiri daripada hasil kerajaan yang dikumpulkan melalui cukai, duti, dan sumber pendapatan lain.

Penggunaan Kumpulan Wang yang Disatukan untuk membayar saraan ini menunjukkan bahwa pembayaran tersebut adalah sebahagian daripada perbelanjaan kerajaan yang telah dirancang dan disahkan melalui proses bajet negara.

2. Penetapan Saraan:

Parlimen Malaysia mempunyai kuasa untuk menetapkan saraan bagi Ahli Parlimen dan pegawai-pegawai tinggi tersebut.

Ini dilakukan melalui undang-undang dan peraturan yang ditetapkan oleh Parlimen sendiri.

Menurut peraturan yang ada, saraan yang telah ditetapkan ini hanya boleh ditambah dan tidak boleh dikurangkan.

Ini bermakna sekali saraan telah disetujui dan ditetapkan, ia tidak boleh dikurangkan tanpa pindaan kepada undang-undang yang berkaitan.

3. Pencen Ahli Parlimen:

Ahli Parlimen yang telah tamat perkhidmatan mereka akan menerima pencen. Pencen ini dihitung berdasarkan tempoh perkhidmatan mereka di Parlimen.

Sebagai contoh, jika seorang wakil rakyat hanya berkhidmat untuk satu tempoh, mereka akan menerima pencen sebanyak separuh daripada saraan yang mereka terima semasa berkhidmat.

Bagi mereka yang berkhidmat melebihi dua tempoh, mereka berhak mendapat pencen penuh. Ini merupakan insentif bagi mereka yang telah lama berkhidmat dan memberikan sumbangan kepada pembangunan negara melalui peranan mereka di Parlimen.

Contoh Praktikal: Sebagai ilustrasi, anggaplah seorang Ahli Parlimen menerima saraan bulanan sebanyak RM10,000. Sekiranya beliau berkhidmat selama satu tempoh dan tidak diteruskan untuk tempoh seterusnya, beliau akan menerima pencen bulanan sebanyak RM5,000 apabila bersara. Namun, jika beliau berkhidmat lebih dari dua tempoh, pencen bulanan yang diterima akan sama dengan saraan penuh, iaitu RM10,000.

4.8 HILANG KELAYAKAN MENJADI AHLI DEWAN RAKYAT ATAU AHLI DEWAN NEGARA

Kelayakan untuk menjadi seorang wakil rakyat di Malaysia, sama ada di Dewan Rakyat atau Dewan Negara, adalah ditetapkan dengan jelas dalam Perlembagaan Malaysia.

Perkara 48(1) Perlembagaan Malaysia menggariskan syarat-syarat di mana seseorang itu boleh kehilangan kelayakan mereka untuk menjadi ahli parlimen.

Berikut adalah huraian terperinci mengenai setiap syarat tersebut:

1. Kehilangan Kelayakan Akibat Ketidaksempurnaan Akal:

Jika seseorang itu didapati oleh mahkamah tidak sempurna akal, maka individu tersebut tidak lagi layak untuk memegang jawatan dalam Dewan Rakyat atau Dewan Negara.

Ini adalah kerana seseorang yang tidak sempurna akal dianggap tidak mampu menjalankan tugas-tugas yang diperlukan sebagai wakil rakyat.

2. Status Bankrap:

Seorang individu yang telah diisytiharkan sebagai bankrap dan belum mendapatkan pelepasan bankrap tidak boleh menjadi ahli parlimen.

Ini kerana status bankrap mungkin menunjukkan ketidakmampuan untuk mengurus kewangan dengan baik, yang merupakan aspek penting dalam pengurusan negara.

3. Pemegang Jawatan Berpendapatan:

Jika seseorang memegang jawatan dalam perkhidmatan awam atau sebarang jawatan yang memberikan pendapatan, mereka tidak boleh menjadi ahli parlimen.

Ini bertujuan untuk mengelakkan konflik kepentingan.

4. Penyata Perbelanjaan Pilihan Raya:

Bagi ahli Dewan Rakyat, mereka mesti menghantar penyata perbelanjaan pilihan raya mengikut tempoh masa dan cara yang ditetapkan oleh undang-undang.

Kegagalan untuk berbuat demikian akan menyebabkan mereka kehilangan kelayakan.

5. Sabitan Kesalahan dan Hukuman Penjara:

Seseorang yang disabitkan dengan suatu kesalahan dan dihukum penjara untuk tempoh tidak kurang daripada satu tahun akan kehilangan kelayakan mereka, kecuali jika mereka mendapat pengampunan.

6. Sabitan Kesalahan dan Hukuman Denda:

Jika seseorang disabitkan dengan suatu kesalahan dan dihukum denda tidak kurang daripada RM2,000, mereka juga akan kehilangan kelayakan, kecuali jika diampuni.

7. Pemerolehan Kewarganegaraan Asing:

Seseorang yang dengan sengaja memperoleh kewarganegaraan asing akan kehilangan kelayakan mereka sebagai ahli parlimen.

Setiausaha Dewan Negara:

Setiausaha Dewan Negara memainkan peranan penting dalam mengurus pentadbiran Dewan Negara dan dilantik oleh Yang di-Pertuan Agong atas nasihat Perdana Menteri.

Pemecatan mereka hanya boleh dilakukan oleh Yang di-Pertuan Agong melalui proses tribunal.

Maklumat Tambahan:

Ahli Dewan Rakyat atau Dewan Negara akan terhenti daripada jawatannya jika mereka gagal mengangkat sumpah dalam tempoh tiga bulan selepas tarikh dipilih atau dilantik, atau jika mereka tidak menghadiri persidangan Majlis Parlimen selama enam bulan berturut-turut tanpa mendapat kebenaran dari Speaker.

Contoh Praktikal

Contoh Praktikal: Sebagai contoh, jika seorang ahli parlimen telah diisytiharkan bankrap dan tidak mendapat pelepasan dari status tersebut, mereka secara automatik akan kehilangan kelayakan mereka dan tidak boleh bertanding atau memegang jawatan dalam pilihan raya. Ini akan memaksa mereka untuk menyelesaikan status bankrap mereka sebelum dapat kembali aktif dalam politik.

4.9: BERHENTI DARIPADA MENJADI AHLI DEWAN RAKYAT ATAU AHLI DEWAN NEGARA

Dalam konteks sistem parlimen Malaysia, proses untuk seorang ahli parlimen (AP) - sama ada dari Dewan Rakyat atau Dewan Negara - untuk berhenti daripada jawatannya adalah prosedur yang formal dan teratur. Ini adalah mekanisme yang memastikan kelancaran peralihan kuasa dan pengisian semula kerusi yang kosong melalui proses demokratik.

Berikut adalah penjelasan terperinci mengenai proses berhenti menjadi ahli parlimen:

1. Pengunduran Ahli Parlimen:

Seorang ahli parlimen boleh memilih untuk berhenti daripada jawatannya dengan cara yang formal. Langkah pertama dalam proses ini adalah dengan menghantar surat pengunduran yang ditandatangani kepada Speaker Dewan yang bersangkutan - sama ada Dewan Rakyat atau Dewan Negara.

Surat pengunduran ini bukan sekadar notis, tetapi merupakan dokumen rasmi yang menandakan keputusan ahli parlimen untuk melepaskan tanggungjawab dan hak-hak yang berkaitan dengan jawatannya.

2. Pemakluman Kekosongan Kursi:

Dalam kes Dewan Rakyat, setelah menerima surat pengunduran, Speaker Dewan Rakyat mempunyai tanggungjawab untuk memaklumkan kepada Suruhanjaya Pilihan Raya mengenai kekosongan kursi tersebut.

Suruhanjaya Pilihan Raya kemudian akan mengambil langkah-langkah untuk mengadakan pilihan raya kecil. Pilihan raya kecil ini adalah proses pemilihan yang diadakan untuk mengisi kerusi yang kosong di Dewan Rakyat sebelum tarikh pilihan raya umum seterusnya.

Prosedur Pengunduran:

1. Ahli Dewan Rakyat atau Dewan Negara:

• Mengambil keputusan untuk berhenti.

• Menulis dan menandatangani surat pengunduran.

2. Speaker Dewan Rakyat atau Dewan Negara:

• Menerima surat pengunduran.

• Memaklumkan kekosongan kepada pihak yang berkenaan.

3. Suruhanjaya Pilihan Raya:

• Menerima makluman dari Speaker.

• Mengatur pilihan raya kecil untuk mengisi kekosongan tersebut.

Contoh Praktikal

Sebagai contoh, jika seorang ahli Dewan Rakyat memutuskan untuk berhenti kerana alasan kesihatan atau untuk mengambil tanggungjawab lain di luar parlimen, mereka harus menulis surat pengunduran dan menghantarnya kepada Speaker Dewan Rakyat.

Speaker akan memaklumkan kekosongan ini kepada Suruhanjaya Pilihan Raya, yang seterusnya akan merancang dan melaksanakan pilihan raya kecil untuk memilih wakil baru bagi kerusi yang kosong.

Proses ini memastikan bahawa setiap kerusi dalam Dewan Rakyat atau Dewan Negara sentiasa diisi oleh wakil rakyat yang aktif dan mampu menjalankan tugas mereka.

Ia juga menegaskan pentingnya prosedur yang ketat dan teratur dalam pengurusan perubahan keanggotaan parlimen, yang merupakan asas kepada demokrasi berparlimen di Malaysia.

4.10 PEMBUBARAN PARLIMEN

Pembubaran Parlimen adalah salah satu aspek penting dalam sistem demokrasi berparlimen di Malaysia yang memungkinkan pembaharuan mandat rakyat melalui pilihan raya. Berikut adalah penjelasan terperinci mengenai proses pembubaran Parlimen:

1. Tempoh Hayat Parlimen:

Parlimen Malaysia mempunyai tempoh hayat maksimum lima tahun, yang dihitung dari tarikh persidangan pertama Parlimen selepas pilihan raya umum.

ni bermakna, selepas lima tahun berlalu, Parlimen harus dibubarkan dan pilihan raya umum baru harus diadakan untuk memilih wakil rakyat yang baru.

2. Kuasa Pembubaran Parlimen:

Pembubaran Parlimen adalah prerogatif Yang di-Pertuan Agong yang dilakukan atas nasihat Perdana Menteri.

Ini adalah prosedur konstitusional yang membolehkan Perdana Menteri mengesyorkan pembubaran Parlimen kepada Yang di-Pertuan Agong.

3. Pembubaran Automatik:

Apabila tempoh lima tahun Parlimen telah genap, Parlimen akan terbubar secara automatik tanpa perlunya campur tangan dari mana-mana pihak.

4. Pembubaran Awal:

Walaupun Parlimen mempunyai tempoh hayat lima tahun, ia boleh dibubarkan lebih awal atas nasihat Perdana Menteri.

Pembubaran awal biasanya berlaku atas sebab-sebab politik atau strategik, seperti apabila Perdana Menteri merasakan perlu mendapatkan mandat baru dari rakyat.

5. Pembubaran Dewan Rakyat:

Pembubaran Parlimen hanya melibatkan Dewan Rakyat, yang mana ahli-ahlinya dipilih melalui pilihan raya.

Dewan Negara, yang merupakan dewan yang ahli-ahlinya dilantik, tidak terlibat dalam pembubaran dan akan terus berfungsi.

6. Pengadakan Persidangan Parlimen yang Baru:

Setelah pembubaran Parlimen, persidangan Parlimen yang baru harus diadakan dalam tempoh 120 hari dari tarikh pembubaran.

Ini memastikan bahawa tidak ada vakum pemerintahan dan rakyat dapat segera memilih wakil-wakil baru mereka.

Maklumat Tambahan:

Ahli Dewan Rakyat yang mengosongkan kerusinya, sama ada melalui pengunduran atau sebab lain, tidak akan dibenarkan untuk bertanding semula di kawasan pilihan raya yang sama untuk tempoh lima tahun dari tarikh pembubaran.

Pembubaran Parlimen tidak melibatkan Dewan Negara kerana ahli-ahli Dewan Negara tidak dipilih melalui pilihan raya. Selain itu, Dewan Undangan Negeri tidak semestinya dibubarkan serentak dengan pembubaran Parlimen.

Contoh Praktikal: 

Sebagai contoh, jika Perdana Menteri merasakan bahawa kerajaannya memerlukan mandat yang lebih kuat untuk melaksanakan dasar-dasar baru atau apabila terdapat perubahan dalam koalisi pemerintah, beliau boleh meminta Yang di-Pertuan Agong untuk membubarkan Parlimen sebelum tempoh lima tahun berakhir. 

Ini akan memicu pilihan raya umum di mana rakyat akan memilih wakil rakyat mereka yang baru.

4.11: PERSIDANGAN PARLIMEN

Persidangan Parlimen adalah salah satu aspek terpenting dalam proses demokrasi di Malaysia, memastikan bahawa wakil rakyat yang dipilih dapat menjalankan tugas-tugas legislatif dan pengawasan terhadap eksekutif. Berikut adalah penjelasan terperinci mengenai proses dan agenda persidangan Parlimen selepas pilihan raya:

1. Pengadakan Pilihan Raya Umum:

Setelah pembubaran Parlimen, undang-undang menetapkan bahawa pilihan raya umum harus diadakan dalam tempoh yang ditetapkan. Untuk Semenanjung Malaysia, tempoh ini adalah 60 hari, sementara untuk Sabah dan Sarawak, tempohnya adalah 90 hari.

Ini memastikan bahawa wakil rakyat yang baru dapat dipilih dalam tempoh yang munasabah, membolehkan proses demokrasi berjalan dengan lancar dan tanpa penundaan yang tidak perlu.

2. Pemanggilan Persidangan Parlimen:

Yang di-Pertuan Agong mempunyai tanggungjawab untuk memanggil Parlimen bersidang tidak lewat daripada 120 hari selepas tarikh pembubaran Parlimen.

Ini bermakna, bagi Semenanjung Malaysia, persidangan harus diadakan 60 hari selepas pilihan raya, dan bagi Sabah dan Sarawak, 30 hari selepas pilihan raya.

Langkah ini memastikan bahawa Parlimen yang baru dapat bertemu dan memulakan tugasnya dalam tempoh yang ditetapkan, memelihara kelancaran proses legislatif.

3. Agenda Persidangan Pertama Dewan Rakyat Selepas Pilihan Raya:

Persidangan pertama Dewan Rakyat selepas pilihan raya umum mempunyai beberapa agenda utama yang perlu dilaksanakan:

(a) Penyusunan Takwim Dewan Rakyat:

(i) Tempoh lima tahun Parlimen dibahagikan kepada lima penggal, dengan setiap penggal mewakili satu tahun.

(ii) Dalam satu penggal, biasanya diadakan dua atau tiga persidangan.

(iii) Jarak masa antara dua persidangan tidak boleh melebihi enam bulan atau 180 hari, untuk memastikan Parlimen bertemu secara berkala dan menjalankan tugasnya dengan efektif.

b) Pelantikan Speaker Dewan Rakyat: - Speaker Dewan Rakyat dipilih dan dilantik untuk memimpin dan mengurus sidang-sidang Dewan Rakyat.

c) Pengambilan Sumpah Ahli-ahli Dewan Rakyat: - Semua ahli Dewan Rakyat yang baru dipilih harus mengambil sumpah sebelum memulakan tugas mereka sebagai wakil rakyat.

(d) Pelantikan Ketua Pembangkang: - Ketua pembangkang, yang biasanya adalah pemimpin parti atau koalisi dengan jumlah kerusi terbanyak selepas parti atau koalisi pemerintah, juga akan dilantik.

(e) Titah Ucapan Diraja: - Ucapan Diraja biasanya disampaikan oleh Yang di-Pertuan Agong, yang merangkumi arah tuju dan dasar-dasar kerajaan.

(f) Ucapan Terima Kasih: - Ucapan terima kasih kepada Yang di-Pertuan Agong atas Titah Ucapan Diraja.

(g) Permulaan Persidangan: - Setelah semua agenda ini selesai, persidangan Dewan Rakyat akan bermula, memungkinkan perdebatan dan pembahasan atas pelbagai isu negara.

Contoh Praktikal:

Sebagai contoh, selepas pilihan raya umum, jika parti A memenangi majoriti kerusi, maka mereka akan membentuk kerajaan. Dalam persidangan pertama, ahli-ahli parti A akan mengambil sumpah, dan pemimpin mereka akan dijangka menjadi Perdana Menteri. Speaker baru akan dipilih dari kalangan ahli-ahli yang berpengalaman, dan Titah Ucapan Diraja akan menetapkan agenda legislatif kerajaan baru.

4.12: FUNGSI PARLIMEN

Parlimen Malaysia memainkan peranan penting dalam sistem pemerintahan negara sebagai pusat pembuatan keputusan legislatif dan pengawasan terhadap eksekutif.

Fungsi-fungsi Parlimen ini memastikan bahawa kepentingan rakyat diwakili dan dasar-dasar kerajaan dikaji serta disemak untuk memenuhi keperluan dan aspirasi rakyat.

Berikut adalah huraian terperinci mengenai fungsi-fungsi Parlimen:

1. Penggubalan dan Pelulusan Undang-Undang Persekutuan:

Parlimen bertanggungjawab untuk menggubal undang-undang baru yang akan digunakan di seluruh Malaysia. Proses ini melibatkan pembentangan rang undang-undang, perbahasan, dan akhirnya pengundian untuk meluluskan undang-undang tersebut.

Contoh Praktikal: 

Penggubalan Akta Perlindungan Data Peribadi 2010 adalah contoh undang-undang yang digubal untuk melindungi data peribadi individu daripada disalahgunakan.

2. Pemindaan Undang-Undang dan Perlembagaan Persekutuan:

Parlimen juga mempunyai kuasa untuk meminda undang-undang yang sedia ada jika terdapat keperluan untuk melakukan penambahbaikan atau penyesuaian terhadap perubahan zaman atau keperluan masyarakat.

Contoh praktikal:

Pemindaan kepada Akta Kerja 1955 untuk meningkatkan had gaji bagi pekerja yang layak mendapat elaun lebih masa adalah contoh pemindaan undang-undang.

3. Penyemakan dan Perbahasan Dasar-Dasar Kerajaan:

Parlimen berfungsi sebagai platform untuk membahaskan dan menyemak dasar-dasar yang dicadangkan atau yang telah dilaksanakan oleh kerajaan.

Ini membolehkan wakil rakyat mengutarakan pandangan dan memberi maklum balas berdasarkan pandangan konstituen mereka.

Contoh praktikal:

Perbahasan mengenai Bajet Negara adalah contoh di mana dasar-dasar kewangan kerajaan disemak dan dibahas secara terperinci.

4. Pelulusan Perbelanjaan Kerajaan:

Salah satu fungsi utama Parlimen adalah meluluskan perbelanjaan kerajaan, termasuk bajet tahunan yang menentukan bagaimana dana kerajaan akan dibelanjakan untuk pembangunan negara dan kesejahteraan rakyat.

Contoh praktikal: 

Pelulusan bajet tahunan yang menggariskan alokasi dana untuk sektor pendidikan, kesihatan, dan infrastruktur.

5. Forum Kritikan dan Pendapat Awam:

Parlimen juga berfungsi sebagai forum untuk mengkritik dan membincangkan isu-isu nasional, membolehkan wakil rakyat mengutarakan pendapat dan kebimbangan rakyat yang diwakili mereka.

Contoh praktikal: 

Perbahasan mengenai isu-isu seperti keselamatan negara, pendidikan, dan isu-isu sosial memberikan peluang kepada wakil rakyat untuk menyuarakan pendapat dan mencari penyelesaian.

4.13 SENARAI JAWATANKUASA

1. Jawatankuasa Pemilihan:

Jawatankuasa Pemilihan mempunyai tanggungjawab utama untuk memilih anggota bagi jawatankuasa-jawatankuasa lain dalam Parlimen.

Keanggotaan jawatankuasa ini terdiri daripada Speaker sebagai pengerusi, dan enam orang anggota lain yang dilantik oleh Dewan Rakyat dan Dewan Negara.

Contoh praktikal: 

Apabila terdapat keperluan untuk membentuk jawatankuasa khas bagi menyiasat isu tertentu, Jawatankuasa Pemilihan akan memilih anggota yang sesuai untuk jawatankuasa tersebut.

2. Jawatankuasa Peraturan Tetap:

Jawatankuasa Peraturan Tetap mempunyai peranan untuk meneliti dan mencadangkan pindaan kepada peraturan tetap yang mengatur tatacara dan urusan Parlimen.

Keanggotaan jawatankuasa ini juga terdiri daripada Speaker sebagai pengerusi, dan enam orang anggota yang dipilih oleh Jawatankuasa Pemilihan.

Contoh praktikal: 

Jika terdapat keperluan untuk memodernisasi peraturan Parlimen bagi meningkatkan keefisienan, jawatankuasa ini akan meneliti dan mencadangkan pindaan yang relevan.

3. Jawatankuasa Dewan:

Jawatankuasa Dewan bertanggungjawab untuk meneliti perkara yang berkaitan dengan keselesaan dan kemudahan ahli-ahli dewan.

Keanggotaan jawatankuasa ini juga terdiri daripada Speaker sebagai pengerusi, dan enam orang anggota yang dipilih oleh Jawatankuasa Pemilihan.

Contoh praktikal: 

Jawatankuasa ini boleh mengatur penambahbaikan kepada fasilitas di Parlimen seperti perabot, sistem audio visual, atau kemudahan IT.

4. Jawatankuasa Hak Ahli:

Jawatankuasa Hak Ahli mempunyai tugas untuk meneliti dan menjaga kuasa serta hak kepentingan dewan dan disiplin ahli-ahli dewan.

Keanggotaan jawatankuasa ini juga terdiri daripada Speaker sebagai pengerusi, dan enam orang anggota yang dipilih oleh Jawatankuasa Pemilihan.

Contoh praktikal: 

Jawatankuasa ini boleh bertindak jika terdapat ahli Parlimen yang melanggar kod etika, dengan menyiasat dan memberikan syor tindakan yang sesuai.

5. Jawatankuasa Akaun Awam:

Jawatankuasa Akaun Awam adalah khusus untuk Dewan Rakyat dan memainkan peranan penting dalam memastikan wang yang diperuntukkan oleh Parlimen digunakan dengan cermat dan bertanggungjawab.

Jawatankuasa ini mengkaji laporan dari Ketua Audit Negara dan membuat teguran serta cadangan tentang pengurusan akaun awam.

Keanggotaan jawatankuasa ini terdiri daripada seorang Pengerusi yang dipilih dari kalangan ahli dewan, dan antara 6 hingga 12 orang anggota yang dipilih oleh Jawatankuasa Pemilihan.

Contoh praktikal: 

Jawatankuasa ini boleh menyiasat penggunaan dana kerajaan dalam projek pembangunan dan memastikan bahawa tiada pembaziran atau penyelewengan kewangan berlaku.

Jawatankuasa-jawatankuasa ini memainkan peranan yang sangat penting dalam memastikan tadbir urus yang baik dalam Parlimen dan memperkasakan fungsi pengawasan Parlimen terhadap kerajaan. 

Keberadaan jawatankuasa-jawatankuasa ini juga memperlihatkan komitmen Parlimen dalam menjalankan proses demokrasi dengan telus dan bertanggungjawab.

4.14: JENIS RANG UNDANG-UNDANG PARLIMEN

Dalam sistem legislatif Parlimen Malaysia, terdapat beberapa jenis rang undang-undang yang dibentangkan untuk dibahaskan dan, jika diluluskan, menjadi undang-undang. 

Setiap jenis rang undang-undang mempunyai ciri dan tujuan yang berbeza, yang memungkinkan pelbagai aspek kehidupan rakyat dan negara diatur dengan lebih efektif. Berikut adalah penjelasan terperinci mengenai jenis-jenis rang undang-undang di Parlimen:

1. Rang Undang-undang Awam/Kerajaan (Public Bills):

Rang Undang-undang Awam adalah rang undang-undang yang melibatkan kepentingan umum dan biasanya berkaitan dengan dasar-dasar awam yang mempengaruhi seluruh negara dan rakyat.

Rang undang-undang ini kebanyakan dibentangkan oleh menteri-menteri yang mewakili kerajaan dan meliputi isu-isu seperti ekonomi, keselamatan, dan sosial.

Contoh praktikal: Rang Undang-undang Keselamatan Dalam Negeri yang bertujuan untuk menguatkuasakan tindakan keselamatan dan memelihara ketenteraman awam.

2. Rang Undang-undang Persendirian (Private Bills):

Rang Undang-undang Persendirian adalah rang undang-undang yang melibatkan kepentingan individu, kumpulan tertentu, atau entiti seperti syarikat dan pertubuhan.

Rang undang-undang ini biasanya bercorak tempatan atau persendirian dan tidak melibatkan dasar awam secara keseluruhan.

Contoh praktikal: Rang Undang-undang yang membolehkan sebuah universiti swasta untuk mengubah struktur pengurusan atau perlembagaannya.

3. Rang Undang-undang Ahli Persendirian (Private Member's Bills):

Rang Undang-undang Ahli Persendirian dibentangkan oleh ahli-ahli Dewan Rakyat yang bukan merupakan sebahagian dari kerajaan, iaitu mereka yang bukan menteri atau timbalan menteri.

Rang undang-undang ini boleh melibatkan isu-isu yang lebih luas atau spesifik dan memberi peluang kepada ahli-ahli pembangkang atau bebas untuk membawa isu tertentu ke perhatian Dewan.

Contoh praktikal: Rang Undang-undang yang dibentangkan oleh seorang ahli Parlimen untuk memperkenalkan undang-undang baru berkaitan dengan perlindungan alam sekitar di kawasan pilihan raya beliau.

4. Rang Undang-undang Hibrid (Hybrid Bills):

Rang Undang-undang Hibrid adalah rang undang-undang yang mengandungi elemen-elemen Rang Undang-undang Awam dan Persendirian.

Rang undang-undang ini boleh dibentangkan oleh menteri atau ahli-ahli Dewan Rakyat dan biasanya menyentuh kepentingan tertentu yang mungkin mempengaruhi sekelompok orang atau wilayah tertentu, serta memiliki implikasi yang lebih luas.

Contoh praktikal: Rang Undang-undang yang mempengaruhi beberapa komuniti tertentu tetapi juga mempunyai kesan kepada dasar awam negara.

4.15: PROSEDUR PENGGUBALAN UNDANG-UNDANG DALAM PARLIMEN

Proses penggubalan undang-undang dalam Parlimen Malaysia adalah suatu prosedur yang terstruktur dan melibatkan beberapa peringkat penting. 

Proses ini memastikan bahawa setiap rang undang-undang yang dibentangkan mendapat pertimbangan yang teliti dan melalui proses demokratik sebelum menjadi undang-undang. Berikut adalah huraian prosedur penggubalan undang-undang dalam Parlimen:

1. Pendrafan Rang Undang-undang oleh Menteri:

• Proses penggubalan undang-undang bermula dengan pendrafan rang undang-undang oleh menteri yang bertanggungjawab ke atas bidang yang berkaitan.

• Contoh praktikal: Menteri Kesihatan mungkin merangka rang undang-undang berkaitan dengan pengurusan pandemik.

2. Penyediaan Rang Undang-undang oleh Jabatan Peguam Negara:

• Setelah draf awal disiapkan, Jabatan Peguam Negara akan mengkaji dan menyediakan teks rang undang-undang untuk memastikan ia selaras dengan perlembagaan dan undang-undang sedia ada.

• Contoh praktikal: Jabatan Peguam Negara memastikan rang undang-undang baru tidak bertentangan dengan hak asasi manusia yang dijamin oleh Perlembagaan.

3. Kelulusan Kabinet:

• Rang undang-undang yang telah disediakan mesti mendapat kelulusan Kabinet sebelum dibentangkan di Parlimen.

• Contoh praktikal: Kabinet membincangkan dan meluluskan rang undang-undang berkaitan dengan reformasi pendidikan.

4. Bacaan Pertama:

• Rang undang-undang dibentangkan di Dewan Rakyat untuk bacaan pertama tanpa perbahasan.

• Contoh praktikal: Pengumuman formal tentang rang undang-undang baru berkaitan dengan keselamatan siber.

5. Bacaan Kedua (Dewan Rakyat dan Dewan Negara):

• Ini adalah peringkat di mana perbahasan mendalam berlaku mengenai prinsip dan isi kandungan rang undang-undang.

• Contoh praktikal: Ahli-ahli Parlimen membahaskan kebaikan dan keburukan rang undang-undang keselamatan siber.

6. Peringkat Jawatankuasa (dalam Dewan Rakyat):

• Rang undang-undang dibincangkan secara terperinci di peringkat jawatankuasa, di mana pindaan boleh dibuat.

• Contoh praktikal: Jawatankuasa khusus mengkaji klausa-klausa rang undang-undang dan membuat pindaan yang diperlukan.

7. Bacaan Ketiga (dalam Dewan Rakyat dan Dewan Negara):

• Rang undang-undang dibentangkan untuk bacaan ketiga dan pengundian akhir di kedua-dua dewan.

• Contoh praktikal: Pengundian akhir untuk rang undang-undang keselamatan siber selepas semua pindaan dipertimbangkan.

8. Pengesahan Rang Undang-undang oleh Yang di-Pertuan Agong:

• Setelah diluluskan oleh kedua-dua dewan, rang undang-undang dihantar kepada Yang di-Pertuan Agong untuk perkenan.

• Contoh praktikal: Yang di-Pertuan Agong memberi perkenan kepada rang undang-undang keselamatan siber.

9. Pengumuman Rang Undang-undang dalam Warta Kerajaan:

• Rang undang-undang yang telah diperkenankan akan diumumkan dalam Warta Kerajaan dan seterusnya menjadi undang-undang.

• Contoh praktikal: Pengumuman dalam Warta Kerajaan tentang pelaksanaan undang-undang keselamatan siber yang baru.

Proses ini memastikan bahawa setiap rang undang-undang yang dibentangkan mendapat pertimbangan yang teliti dan melalui proses demokratik sebelum menjadi undang-undang. Ia juga membolehkan penglibatan dan penyertaan dari pelbagai pihak dalam proses legislatif, termasuk ahli-ahli Parlimen, pihak kerajaan, dan institusi Raja.

Bacaan Pertama

1. Formaliti Awal: Peringkat ini adalah lebih kepada formaliti di mana Menteri yang bertanggungjawab, Speaker Dewan Rakyat, atau pembentang rang undang-undang akan membacakan tajuk rang undang-undang tersebut. Ini adalah langkah awal dalam proses legislatif.

2. Tiada Perbahasan: Pada peringkat ini, tidak akan ada perbahasan mengenai kandungan atau merit rang undang-undang tersebut. Ini adalah kerana tujuan utama pada peringkat ini adalah untuk memaklumkan kepada Dewan tentang rang undang-undang yang akan dibawa masuk.

Bacaan Kedua

1. Perbahasan Mendalam: Ini adalah peringkat di mana rang undang-undang akan dibincangkan secara terperinci. Perbahasan ini melibatkan kedua-dua Dewan, iaitu Dewan Rakyat dan Dewan Negara.

2. Tanggungjawab Menteri: Menteri yang bertanggungjawab akan menjawab segala pertanyaan dan memberikan penjelasan tentang rang undang-undang tersebut. Ini adalah penting untuk memastikan semua aspek telah dijelaskan dan dipertimbangkan.

3. Pengundian: Di akhir perbahasan, akan diadakan pengundian untuk menentukan sama ada rang undang-undang tersebut akan diterima atau ditolak. Perlu diingat bahawa hanya Dewan Rakyat yang memiliki kuasa untuk menolak rang undang-undang.

4. Peringkat Jawatankuasa: Jika perlu, rang undang-undang akan dirujuk ke peringkat jawatankuasa untuk kajian lebih lanjut.

Peringkat Jawatankuasa

1. Perincian Lebih Lanjut: Jawatankuasa yang ditubuhkan akan membahas rang undang-undang dengan lebih terperinci, membolehkan perubahan dan pemindaan yang lebih spesifik.

2. Kuasa Jawatankuasa: Jawatankuasa ini mempunyai kuasa untuk membuat pindaan atau penyesuaian terhadap rang undang-undang, yang kemudiannya akan dibawa kembali ke Dewan untuk dipersetujui.

Bacaan Ketiga

1. Perbahasan Akhir: Rang undang-undang akan dibahas sekali lagi jika ada pindaan yang signifikan yang perlu diperdebatkan.

2. Undian Akhir: Pengundian akan diadakan sekali lagi untuk meluluskan rang undang-undang tersebut, dengan atau tanpa pindaan.

Perkenan Yang di-Pertuan Agong

1. Persetujuan Diraja: Rang undang-undang yang telah diluluskan oleh kedua-dua Dewan akan dipersembahkan kepada Yang di-Pertuan Agong untuk mendapatkan perkenan baginda.

2. Tempoh Perkenan: Yang di-Pertuan Agong mempunyai masa 30 hari untuk memberikan perkenan. Jika tidak diperkenankan dalam tempoh tersebut, rang undang-undang itu dianggap telah diperkenankan secara automatik.

Peringkat Diwartakan

1. Pengesahan dan Penguatkuasaan: Rang undang-undang yang telah diperkenankan oleh Yang di-Pertuan Agong akan diwartakan dalam Warta Kerajaan sebelum ia boleh dikuatkuasakan.

2. Pencetakan dan Penyiaran: Rang undang-undang akan dicetak dan dimasukkan dalam Warta Kerajaan. Ini adalah langkah akhir sebelum ia menjadi undang-undang yang sah.

3. Paparan di Parlimen: Salinan rang undang-undang yang telah diwartakan akan dipaparkan di bangunan Parlimen sebagai rekod.

4. Tarikh Kuat Kuasa: Tarikh penguatkuasaan undang-undang biasanya adalah pada hari ia diwartakan, tetapi boleh juga ditetapkan pada tarikh lain mengikut ketentuan yang terdapat dalam rang undang-undang tersebut.

Proses pembentukan undang-undang ini adalah penting untuk memastikan setiap rang undang-undang yang diluluskan telah melalui pertimbangan yang teliti dan menyeluruh, serta mendapat persetujuan dari semua pihak yang berkepentingan dalam kerangka perundangan negara.

Contoh praktikal dalam proses ini termasuklah pembentukan undang-undang berkaitan keselamatan jalan raya, perundangan kesihatan awam, dan lain-lain yang mempunyai impak langsung kepada kehidupan rakyat.