Nota Mikroekonomi. Bab 2.1.1 Definisi dan Hukum Permintaan

 2.1.1 Definisi dan Hukum Permintaan

1. Definisi Permintaan

• Konsep Permintaan:
  
  Permintaan merujuk kepada kesanggupan, keinginan, dan kemampuan pengguna untuk membeli sejumlah kuantiti barang dan perkhidmatan pada tingkat harga tertentu dalam jangka masa tertentu.
  
  

2. Hukum Permintaan

• Hubungan Harga dengan Kuantiti Diminta:
  
   Hukum permintaan menyatakan bahawa apabila harga barang meningkat, kuantiti diminta berkurangan; sebaliknya, apabila harga barang menurun, kuantiti diminta meningkat.
  
  
• Andaian Ceteris Paribus:
  
  Hukum ini berdasarkan kepada andaian ceteris paribus, yang bermaksud faktor lain kekal tidak berubah dan hanya harga barang yang berubah.
  
  
• Hubungan Songsang:
  
  Terdapat hubungan songsang atau negatif antara harga dan kuantiti diminta barang.
  
  

Kriteria Permintaan

• Kesanggupan untuk Membeli
  
  
• Kuantiti Tertentu Barang
  
  
• Kemampuan Membeli
  
  
• Pada Harga Tertentu
  
  
• Dalam Jangka Masa Tertentu
  
  

2.1.2 Jadual, Keluk dan Persamaan

1. Jadual Permintaan:
   
   Jadual permintaan menunjukkan hubungan antara harga dan kuantiti diminta barang.
   
   
2. Contoh Jadual Permintaan Barang X:
   
   
• Pada harga RM1 per unit, 10 unit barang X diminta.
  
  
• Apabila harga meningkat ke RM2, RM3, RM4, dan RM5 per unit, kuantiti diminta berkurang secara berurutan menjadi 8 unit, 6 unit, 4 unit, dan 2 unit.
  
  
3. Hubungan Songsang:
   
   Data ini menunjukkan hubungan songsang antara harga dan kuantiti diminta, iaitu harga tinggi berhubung kuantiti diminta rendah dan sebaliknya.
   
   
4. Keluk Permintaan:
   
    Keluk permintaan, yang akan digambarkan dalam Rajah 2.1, mewakili hubungan songsang ini secara grafik.

 

Keluk Permintaan

1. Pembentukan Keluk Permintaan

• Berdasarkan Jadual 2.1: Keluk permintaan individu terhadap barang X dibentuk berdasarkan data dari Jadual 2.1.
  
  
• Paksi X dan Y: Paksi X mewakili kuantiti (unit), manakala paksi Y mewakili harga (RM).
  
  

2. Hubungan Harga dengan Kuantiti Diminta

• Contoh Data dari Jadual 2.1:
  
  
• Pada harga RM5 per unit, kuantiti diminta adalah 2 unit (titik A).
  
  
• Dengan penurunan harga ke RM4, RM3, RM2, dan RM1, kuantiti diminta meningkat masing-masing ke 4 unit (titik B), 6 unit (titik C), 8 unit (titik D), dan 10 unit (titik E).
  
  
• Membentuk Keluk Permintaan:
  
  Dengan menyambungkan titik-titik ini, terbentuklah keluk permintaan (DD) yang cenderung ke bawah dari kiri ke kanan.
  
  

3. Hubungan Songsang antara Harga dan Kuantiti Diminta

• Konsep Hubungan Songsang:
  
  Ini menunjukkan hubungan songsang antara harga dan kuantiti diminta, selaras dengan hukum permintaan.
  
  

Persamaan Permintaan

1. Konsep Persamaan Permintaan

• Formula:
  
  Persamaan permintaan lazimnya berbentuk Qx = a - bP, di mana Qx mewakili kuantiti diminta, P mewakili harga, a ialah pintasan pada paksi harga, dan b ialah kecerunan keluk permintaan.
  
  

2. Pengiraan Kecerunan dan Pintasan

• Mengira Kecerunan (b): Berdasarkan Jadual 2.1, kecerunan dihitung sebagai perubahan kuantiti diminta berbanding perubahan harga.
  
  
• Contoh Pengiraan: Menggunakan data dari Jadual 2.1, didapati b = 2.
  
  

3. Membentuk Persamaan Permintaan

• Pengiraan Pintasan (a): Dengan menggunakan data harga dan kuantiti tertentu, pintasan dapat dikira.
  
  
• Contoh: Menggunakan harga RM5 dan kuantiti 2 unit, didapati a = 12.
  
  
• Persamaan Akhir: Oleh itu, persamaan permintaan bagi barang X ialah Qx = 12 - 2P.
  
  

4. Pengesahan Persamaan

• Membina Jadual Permintaan: Untuk mengesahkan persamaan, dapat dibina jadual permintaan baru berdasarkan persamaan yang telah dibentuk.
  
  
• Pembandingan dengan Jadual Asal: Apabila jadual permintaan baru sesuai dengan Jadual 2.1, ini menunjukkan bahawa persamaan yang dibentuk adalah betul.

 

 

2.1.3 Permintaan Individu dan Permintaan Pasaran

1. Permintaan Individu

• Definisi:
  
  Permintaan individu merujuk kepada jumlah barang atau perkhidmatan yang diminta oleh seorang pengguna pada harga tertentu dan dalam jangka masa tertentu di pasaran.
  
  

2. Permintaan Pasaran

• Definisi:
  
  Permintaan pasaran ialah jumlah gabungan permintaan semua pengguna terhadap suatu barang pada setiap tingkat harga dalam jangka masa tertentu di pasaran.
  
  
• Pembentukan:
  
  Permintaan pasaran dihasilkan dengan menggabungkan semua permintaan individu secara mendatar pada setiap tingkat harga.
  
  

3. Mencampurkan Permintaan Individu

• Contoh Jadual: Jadual 2.2 menunjukkan cara mencampurkan permintaan dua individu, A dan B, untuk barang X pada pelbagai tingkat harga.
  
  

4. Penentuan Permintaan Pasaran

• Contoh Pengiraan: Pada harga RM1.00 per unit, permintaan pasaran untuk barang X adalah jumlah dari permintaan kedua individu:
  
  
• Individu A (10 unit) + Individu B (15 unit) = 25 unit.
  
  
• Kesinambungan: Apabila harga meningkat, permintaan pasaran secara umumnya menurun.
  
  

Contoh Aplikasi

• Persoalan: Diberikan persamaan permintaan individu untuk barang K adalah Q = 50 - 3P, dengan 10 orang yang mempunyai persamaan permintaan yang sama, berapa permintaan pasaran untuk barang K pada harga RM2.00 per unit?
  
  
• Penyelesaian Cara I:
  
  
• Untuk seorang individu pada RM2.00 per unit: Q = 50 - 3(2) = 44 unit.
  
  
• Permintaan pasaran: 44 unit x 10 individu = 440 unit.
  
  
• Penyelesaian Cara II:
  
  
• Persamaan untuk 10 individu: Q = 10(50 - 3P) = 500 - 30P.
  
  
• Pada RM2.00 per unit: Q = 500 - 30(2) = 440 unit.

 

2.1.4 Sebab Keluk Permintaan Bercerun Negatif

1. Kesan Penggantian (Barang Pengganti)

• Pentingnya Harga: Harga memainkan peranan penting dalam keputusan pembelian pengguna.
  
  
• Penggantian Barang: Pengguna akan beralih kepada barang pengganti yang lebih murah apabila harga suatu barang meningkat.
  
  
• Contoh: Jika harga barang A meningkat, pengguna mungkin beralih kepada barang B yang mempunyai fungsi yang sama tetapi lebih murah.
  
  
• Hubungan Harga dengan Kuantiti Diminta:
  
  
• Apabila Harga Naik (P ↑): Kuantiti diminta barang asal menurun (Qo↓) kerana pengguna beralih kepada barang pengganti.
  
  
• Apabila Harga Turun (P ↓): Kuantiti diminta barang asal meningkat (Qo↑) kerana pengguna kembali menggunakan barang asal dan kurang menggunakan barang pengganti.
  
  
• Barang Tanpa Pengganti: Untuk barang yang tidak mempunyai pengganti, seperti gula dan garam, perubahan harga mungkin tidak banyak mempengaruhi kuantiti diminta.
  
  

2. Kesan Pendapatan Benar

• Kesan Pendapatan:
  
  Perubahan harga suatu barang mempengaruhi kuasa beli pengguna, yang dikenali sebagai kesan pendapatan.
  
  
  
• Apabila Harga Naik:
  
  Kuasa beli pengguna berkurang, menyebabkan mereka membeli lebih sedikit.
  
  
• Apabila Harga Turun:
  
  Kuasa beli pengguna bertambah, memungkinkan mereka membeli lebih banyak.
  
  
• Pengaruh Kesan Pendapatan:
  
  Kesan ini terutama signifikan untuk barang yang mengambil bahagian besar dalam bajet pengguna.
  
  

3. Hukum Utiliti Sut Berkurangan

• Konsep Utiliti:
  
  Utiliti adalah kepuasan atau manfaat yang diperoleh dari penggunaan suatu barang.
  
  
• Hukum Utiliti Sut Berkurangan:
  
   Apabila penggunaan suatu barang meningkat, utiliti tambahan yang diperoleh dari setiap unit tambahan barang tersebut berkurangan.
  
  
• Contoh: Penggunaan air minum yang berlebihan dalam satu masa mungkin tidak memberikan kepuasan tambahan yang sama seperti gelas pertama.
  
  
• Hubungan dengan Permintaan:
  
   Apabila harga suatu barang turun, penggunaan barang itu meningkat, tetapi utiliti sut berkurangan untuk setiap unit tambahan yang digunakan.

 

Kesan Pendapatan Benaran

1. Pengaruh Perubahan Harga terhadap Pendapatan Benar

• Definisi: Pendapatan benar merujuk kepada kemampuan atau kuasa beli pengguna yang berubah apabila terdapat perubahan harga barang.
  
  
• Kesan Kenaikan Harga:
  
  
• Kenaikan harga barang mengurangkan kuasa beli pengguna.
  
  
• Ini berarti pengguna mampu membeli kuantiti yang lebih rendah dari barang tersebut, menyebabkan penurunan kuantiti diminta.
  
  
• Kesan Penurunan Harga:
  
  
• Penurunan harga barang meningkatkan kuasa beli pengguna.
  
  
• Ini membolehkan pengguna membeli lebih banyak barang dengan jumlah pendapatan yang sama, menyebabkan peningkatan kuantiti diminta.
  
  
• Ilustrasi: Rajah 2.4 menggambarkan kesan pendapatan ini terhadap kuantiti diminta barang.
  
  

2. Hukum Utiliti Sut Berkurangan

• Definisi Utiliti: Utiliti adalah kepuasan yang diperoleh oleh pengguna daripada penggunaan sesuatu barang.
  
  
• Konsep Utiliti Sut: Utiliti sut merujuk kepada tambahan kepuasan yang diperoleh akibat penggunaan tambahan satu unit barang.
  
  
• Hukum: Hukum utiliti sut berkurangan menyatakan bahawa kepuasan tambahan yang diperoleh akan berkurang untuk setiap unit tambahan barang yang digunakan.
  
  
• Ini bermakna kesediaan pengguna untuk membayar akan berkurang apabila semakin banyak barang tersebut digunakan.
  
  
• Hubungan dengan Harga: Apabila harga barang turun, pengguna cenderung meningkatkan kuantiti diminta kerana nilai utiliti tambahan per unit menjadi lebih tinggi.

 

Kesan Pendapatan Benaran

1. Pengaruh Perubahan Harga terhadap Pendapatan Benar

• Pengaruh Harga Naik (P ↑):
  
  
• Pendapatan Benar Berkurang (Y benar↓): Apabila harga barang naik, kuasa beli pengguna berkurang, kerana dengan pendapatan yang sama, kuantiti barang yang mampu dibeli menurun.
  
  
• Pengurangan Kuantiti Diminta (Qox↓): Ini menyebabkan pengurangan kuantiti diminta barang tersebut.
  
  
• Pengaruh Harga Turun (P↓):
  
  
• Pendapatan Benar Meningkat (Y benar↑): Sebaliknya, penurunan harga barang meningkatkan kuasa beli pengguna, membolehkan mereka membeli lebih banyak barang.
  
  
• Peningkatan Kuantiti Diminta (Qox↑): Ini mengakibatkan peningkatan kuantiti diminta barang tersebut.
  
  

2. Hukum Utiliti Sut Berkurangan

• Definisi Utiliti: Utiliti adalah kepuasan yang diperoleh dari penggunaan suatu barang.
  
  
• Konsep Utiliti Sut: Utiliti sut adalah tambahan kepuasan yang diperoleh dari penggunaan tambahan satu unit barang.
  
  
• Hukum: Hukum ini menyatakan tambahan kepuasan berkurangan dengan penggunaan berterusan barang yang sama.
  
  
• Pengaruh terhadap Pembayaran: Kesediaan untuk membayar berkurang dengan peningkatan penggunaan barang. Jadi, apabila harga turun, kuantiti diminta meningkat.
  
  
• Pengaruh terhadap Harga: Sebaliknya, kesediaan untuk membayar meningkat dengan penggunaan barang yang kurang. Jadi, apabila harga naik, kuantiti diminta berkurang.

 

Kesan Pendapatan Benaran

1. Pengaruh Perubahan Harga terhadap Pendapatan Benar

• Pengaruh Harga Naik (P ↑):
  
  
• Pendapatan Benar Berkurang (Y benar↓): Apabila harga barang naik, kuasa beli pengguna berkurang, kerana dengan pendapatan yang sama, kuantiti barang yang mampu dibeli menurun.
  
  
• Pengurangan Kuantiti Diminta (Qox↓): Ini menyebabkan pengurangan kuantiti diminta barang tersebut.
  
  
• Pengaruh Harga Turun (P↓):
  
  
• Pendapatan Benar Meningkat (Y benar↑): Sebaliknya, penurunan harga barang meningkatkan kuasa beli pengguna, membolehkan mereka membeli lebih banyak barang.
  
  
• Peningkatan Kuantiti Diminta (Qox↑): Ini mengakibatkan peningkatan kuantiti diminta barang tersebut.
  
  

2. Hukum Utiliti Sut Berkurangan

• Definisi Utiliti: Utiliti adalah kepuasan yang diperoleh dari penggunaan suatu barang.
  
  
• Konsep Utiliti Sut: Utiliti sut adalah tambahan kepuasan yang diperoleh dari penggunaan tambahan satu unit barang.
  
  
• Hukum: Hukum ini menyatakan tambahan kepuasan berkurangan dengan penggunaan berterusan barang yang sama.
  
  
• Pengaruh terhadap Pembayaran: Kesediaan untuk membayar berkurang dengan peningkatan penggunaan barang. Jadi, apabila harga turun, kuantiti diminta meningkat.
  
  
• Pengaruh terhadap Harga: Sebaliknya, kesediaan untuk membayar meningkat dengan penggunaan barang yang kurang. Jadi, apabila harga naik, kuantiti diminta berkurang.

 

2.1.5 Faktor yang Mempengaruhi Permintaan Selain Harga Barang Itu Sendiri

1. Pengaruh Harga Barang Terhadap Permintaan:

• Menurut hukum permintaan, terdapat hubungan songsang antara harga barang dan kuantiti diminta. Contohnya, naiknya harga ikan akan menurunkan kuantiti diminta ikan.
  
  
• Sebaliknya, penurunan harga ikan akan meningkatkan kuantiti diminta ikan.
  
  

2. Pengaruh Harga Barang Lain:

• Barang Pengganti:
  
  
• Barang yang dapat menggantikan fungsi barang lain dianggap sebagai barang pengganti.
  
  
• Contoh: Ikan dan daging. Apabila harga ikan naik dan harga daging tetap, pengguna akan cenderung mengurangkan pembelian ikan dan beralih kepada daging. Ini meningkatkan permintaan terhadap daging.
  
  
• Keluk permintaan daging akan beralih ke kanan menunjukkan peningkatan permintaan.
  
  
  
  
  
  

3. Hubungan Antara Harga Barang dan Barang Pengganti:

• Terdapat hubungan positif antara harga barang (contoh: ikan) dengan kuantiti diminta barang penggantinya (contoh: daging).
  
  
• Rajah 2.6 menerangkan konsep ini dengan lebih lanjut, di mana garis yang mencerun ke atas dari kiri ke kanan menunjukkan hubungan positif tersebut.
  
  

4. Konteks Praktikal:

• Contoh praktikal: Dalam pasaran, apabila harga ikan meningkat, pengguna mungkin akan mencari alternatif seperti daging ayam atau daging lembu yang lebih murah, yang akan meningkatkan permintaan terhadap barang-barang ini.
  
  
• Perubahan ini penting bagi pengeluar dan penjual untuk memahami dinamika pasaran dan menyesuaikan strategi pemasaran mereka.

 

Barang Penggenap dan Pengaruhnya Terhadap Permintaan

Dalam konteks mikroekonomi, konsep "Barang Penggenap" memainkan peranan penting dalam menentukan permintaan.

1. Definisi Barang Penggenap:

• Barang penggenap adalah barang yang digunakan bersama dengan barang lain untuk mencapai fungsi atau kegunaan penuh.
  
  
• Kegunaan satu barang bergantung pada kehadiran barang lain. Contohnya, kereta dan petrol.

2. Pengaruh Harga Barang Penggenap:

• Perubahan harga barang penggenap akan memberi kesan langsung kepada permintaan barang yang berkaitan.
  
  
• Contoh: Kenaikan harga kereta akan mengurangkan permintaan kereta, dan secara langsung mengurangkan permintaan terhadap petrol.
  
  

3. Analisis Grafik Permintaan Barang Penggenap:

• Rajah 2.7: Keluk permintaan menunjukkan hubungan antara harga kereta dan permintaan petrol.
  
  
• Apabila harga kereta naik, permintaan petrol berkurang.
  
  
• Apabila harga kereta turun, permintaan petrol meningkat.
  
  
• Keluk permintaan petrol beralih ke kiri atau kanan bergantung pada perubahan harga kereta.
  
  

4. Hubungan Songsang Antara Barang Penggenap:

• Rajah 2.8: Menunjukkan hubungan songsang antara harga kereta (barang utama) dan kuantiti diminta petrol (barang penggenap).
  
  
• Hubungan songsang atau negatif ini menunjukkan apabila harga barang utama (kereta) berubah, ia mempengaruhi kuantiti diminta barang penggenap (petrol) secara berlawanan arah.
  
  

5. Konteks Praktikal:

• Dalam kehidupan sehari-hari, perubahan harga barang penggenap seperti kenderaan akan memberi impak langsung kepada barang yang berkaitan seperti petrol, alat ganti, dan servis kereta.
  
  
• Pemahaman ini penting untuk pengeluar dan pengedar dalam merancang strategi pengeluaran dan pemasaran mereka, serta bagi pengguna dalam membuat keputusan pembelian.

 

Faktor-faktor yang Mempengaruhi Permintaan

1. Barang Tidak Berkaitan (Barang Neutral)

• Perubahan harga satu barang tidak mempengaruhi permintaan barang yang tidak berkaitan.
  
  
• Contoh: Perubahan harga petrol tidak mempengaruhi permintaan pensel.
  
  

2. Pendapatan Pengguna

• Barang Biasa: Permintaan meningkat apabila pendapatan meningkat.
  
  
• Barang Bawahan: Permintaan berkurang apabila pendapatan meningkat.
  
  
• Barang Mesti: Permintaan stabil walaupun pendapatan berubah.
  
  

3. Cita Rasa

• Pengiklanan boleh mempengaruhi cita rasa dan minat pengguna.
• Perubahan cita rasa boleh meningkatkan atau mengurangkan permintaan.
  
  

4. Musim

• Musim perayaan atau cuaca boleh mempengaruhi permintaan.
  
  
• Contoh: Permintaan baju hujan meningkat pada musim hujan.
  
  

5. Dasar Kerajaan

• Dasar percukaian dan subsidi mempengaruhi kuasa beli pengguna dan permintaan.
  
  

6. Penduduk

• Saiz dan struktur penduduk mempengaruhi permintaan secara keseluruhan.
  
  
• Contoh: Pertambahan penduduk meningkatkan permintaan makanan asas.
  
  

7. Agihan Pendapatan

• Agihan pendapatan yang tidak setara mempengaruhi jenis barang yang diminta.
  
  
• Golongan kaya cenderung membeli barang mewah, manakala golongan miskin cenderung membeli barang bawahan.
  
  

8. Jangkaan Masa Depan

• Jangkaan kenaikan harga masa depan boleh menyebabkan peningkatan pembelian sekarang.
  
  

Contoh Praktikal:

• Barang Biasa: Permintaan kereta mewah meningkat apabila pendapatan masyarakat meningkat.
  
  
• Barang Bawahan: Permintaan beras hancur berkurang apabila pendapatan meningkat, kerana pengguna beralih ke beras berkualiti lebih tinggi.
  
  
• Musim: Permintaan baju hujan meningkat secara signifikan pada musim hujan.
  
  
• Dasar Kerajaan: Kenaikan cukai pendapatan menyebabkan penurunan permintaan barang mewah.
  
  
• Agihan Pendapatan: Dalam masyarakat dengan jurang pendapatan yang besar, permintaan barang keperluan asas lebih tinggi berbanding barang mewah.
  
  

Faktor-Faktor yang Mempengaruhi Permintaan dalam Mikroekonomi

---

1. Barang Tidak Berkaitan (Barang Neutral)

• Konsep: Permintaan bagi barang tidak berkaitan tidak dipengaruhi oleh perubahan harga barang lain.
  
  
• Contoh Praktikal: Harga petrol naik atau turun tidak mempengaruhi permintaan pensel.
  
  

---

2. Pendapatan Pengguna

• Konsep: Perubahan pendapatan pengguna mempengaruhi permintaan bergantung pada jenis barang.
  
  
• Barang Biasa: Permintaan meningkat apabila pendapatan pengguna naik.
  
  
• Barang Bawahan: Permintaan menurun apabila pendapatan pengguna naik.
  
  
• Barang Mesti: Permintaan tetap walaupun pendapatan berubah.
  
  

---

3. Cita Rasa

• Konsep: Perubahan cita rasa pengguna mempengaruhi permintaan.
  
  
• Contoh Praktikal: Iklan yang menarik dapat meningkatkan permintaan suatu barang.

---

4. Musim

• Konsep: Permintaan barang tertentu meningkat pada musim tertentu.
  
  
• Contoh Praktikal: Permintaan payung meningkat pada musim hujan.

---

5. Dasar Kerajaan

• Konsep: Dasar kerajaan seperti percukaian dan subsidi mempengaruhi permintaan.
  
  
• Contoh Praktikal: Kenaikan cukai pendapatan boleh mengurangkan permintaan barang.

---

6. Penduduk

• Konsep: Saiz dan struktur penduduk mempengaruhi permintaan.
  
  
• Contoh Praktikal: Negara dengan populasi wanita yang besar mungkin mempunyai permintaan tinggi untuk barang kosmetik.

---

7. Agihan Pendapatan

• Konsep: Agihan pendapatan antara golongan kaya dan miskin mempengaruhi jenis barang yang diminta.
  
  
• Contoh Praktikal: Golongan berpendapatan rendah cenderung membeli lebih banyak barang bawahan.

---

8. Jangkaan Masa Depan

• Konsep: Jangkaan perubahan harga pada masa depan mempengaruhi permintaan saat ini.
  
  
• Contoh Praktikal: Jika harga gula dijangka naik, pengguna akan membeli lebih banyak gula sekarang.

---

9. Faktor Penentu Permintaan

• Naik: Harga barang turun, pendapatan naik (untuk barang biasa), cita rasa positif, musim tertentu, dasar kerajaan yang menguntungkan, peningkatan penduduk, jangkaan harga naik.
  
  
• Turun: Harga barang naik, pendapatan turun (untuk barang biasa), cita rasa negatif, luar musim, dasar kerajaan yang tidak menguntungkan, penurunan penduduk, jangkaan harga turun.

---

 

 

2.1.6 Perubahan Kuantiti Diminta dan Perubahan Permintaan

A. Perubahan Kuantiti Diminta

1. Definisi: Perubahan kuantiti diminta adalah perubahan jumlah barang yang diminta akibat perubahan harga barang itu sendiri.
   
   
2. Pergerakan Keluk Permintaan: Ini ditunjukkan melalui pergerakan di sepanjang keluk permintaan yang sedia ada.
   
   
3. Penguncupan Permintaan: Apabila harga barang meningkat, kuantiti diminta akan berkurang, dikenali sebagai penguncupan permintaan.
   
   
4. Pengembangan Permintaan: Sebaliknya, apabila harga barang menurun, kuantiti diminta akan meningkat, dikenali sebagai pengembangan permintaan.

 

 

B. Rajah 2.10: Perubahan Kuantiti Diminta

5. Ilustrasi Grafik:
   
   
• (a) Penguncupan Permintaan: Misalnya, harga barang asal adalah P1 dan kuantiti diminta asal adalah Q1. Jika harga meningkat ke P2, kuantiti diminta berkurang ke Q2. Ini ditunjukkan dengan pergerakan dari titik A ke B pada keluk permintaan DD.
  
  
• (b) Pengembangan Permintaan: Sebaliknya, jika harga turun dari P1 ke P3, kuantiti diminta bertambah dari Q1 ke Q3. Ini ditunjukkan dengan pergerakan dari titik A ke C pada keluk permintaan DD.

---

Contoh Praktikal

• Penguncupan Permintaan: Harga buah epal di pasar meningkat, menyebabkan pengguna membeli buah epal dalam jumlah yang lebih sedikit.
  
  
• Pengembangan Permintaan: Harga tiket wayang menurun sempena promosi, menyebabkan lebih ramai orang membeli tiket untuk menonton filem.

 

1. Definisi Perubahan Permintaan

Perubahan permintaan merujuk kepada perubahan dalam jumlah barang atau perkhidmatan yang diminta oleh pengguna akibat faktor-faktor lain selain daripada perubahan harga barang itu sendiri. Ini merupakan aspek penting dalam analisis pasaran.

2. Peralihan Keluk Permintaan

• Pertambahan Permintaan: Keluk permintaan beralih ke kanan apabila terdapat peningkatan dalam permintaan barang.
  
  
• Pengurangan Permintaan: Keluk permintaan beralih ke kiri apabila terdapat penurunan dalam permintaan barang.
  
  

3. Faktor-faktor yang Mempengaruhi Perubahan Permintaan

• Perubahan dalam Pendapatan: Peningkatan pendapatan pengguna biasanya meningkatkan permintaan barang.
  
  
• Perubahan Cita Rasa: Jika pengguna lebih menyukai suatu barang, permintaan akan meningkat, dan sebaliknya.
  
  

4. Contoh Praktikal

• Teknologi: Pengenalan produk teknologi baru sering kali meningkatkan permintaan untuk produk tersebut.
  
  
• Trend dan Gaya Hidup: Perubahan dalam trend atau gaya hidup boleh mempengaruhi permintaan terhadap barang tertentu.

 

 

Rajah 2.11 Perubahan permintaan

5. Analisis Rajah 2.11: Perubahan Permintaan

• Situasi Pertambahan Permintaan:
  
  
• Contoh: Jika pendapatan pengguna meningkat, mereka cenderung membeli lebih banyak barang, menyebabkan keluk permintaan beralih ke kanan.
  
  
• Rajah: Dari D1 ke D2, pada harga P, kuantiti permintaan meningkat dari Q1 ke Q2.
  
  
• Situasi Pengurangan Permintaan:
  
  
• Contoh: Jika pendapatan pengguna berkurang, mereka cenderung membeli kurang, menyebabkan keluk permintaan beralih ke kiri.
  
  
• Rajah: Dari D1 ke D3, pada harga P, kuantiti permintaan berkurang dari Q1 ke Q3.

 

i. Perubahan Kuantiti Diminta

1. Konsep Asas:
   
   
• Perubahan kuantiti diminta merujuk kepada pergerakan di sepanjang keluk permintaan yang sama, yang berlaku akibat perubahan harga barang itu sendiri.
  
  
2. Pengembangan Permintaan:
   
   
• Definisi: Berlaku apabila harga barang turun, menyebabkan kuantiti barang yang diminta naik.
  
  
• Contoh Praktikal: Harga buah-buahan musiman turun, menyebabkan peningkatan pembelian buah-buahan tersebut.
  
  
3. Penguncupan Permintaan:
   
   
• Definisi: Berlaku apabila harga barang naik, menyebabkan kuantiti barang yang diminta turun.
  
  
• Contoh Praktikal: Harga minyak petrol naik, menyebabkan penggunaan petrol berkurangan.
  
  

ii. Perubahan Permintaan

1. Konsep Asas:
   
   
• Perubahan permintaan merujuk kepada peralihan keluk permintaan ke kiri atau ke kanan, yang berlaku akibat perubahan faktor selain harga barang itu sendiri.
  
  
2. Pertambahan Permintaan:
   
   
• Definisi: Peralihan keluk permintaan ke kanan.
  
  
• Contoh Praktikal: Peningkatan pendapatan menyebabkan permintaan terhadap barang mewah meningkat.
  
  
3. Pengurangan Permintaan:
   
   
• Definisi: Peralihan keluk permintaan ke kiri.
  
  
• Contoh Praktikal: Kesedaran kesihatan yang meningkat menyebabkan permintaan terhadap makanan segera berkurangan.
  
  

Rajah 2.12: Perbezaan antara Perubahan Kuantiti Diminta dengan Perubahan Permintaan

1. Penerangan Rajah:
   
   
• Rajah 2.12 menggambarkan perbezaan visual antara perubahan kuantiti diminta (pergerakan di sepanjang keluk yang sama) dan perubahan permintaan (peralihan keluk).
  
  
2. Penggunaan Rajah dalam Pengajaran:
   
   
• Rajah ini membantu pelajar memahami perbezaan antara dua konsep ini dengan lebih jelas, memudahkan pemahaman dalam konteks mikroekonomi.

Nota Mikroekonomi. Bab 1.6 Sistem Ekonomi

 1.6 Sistem Ekonomi

1. Pengenalan Sistem Ekonomi

• Terdapat empat bentuk utama sistem ekonomi: sistem ekonomi pasaran bebas, sistem ekonomi perancangan pusat, sistem ekonomi campuran, dan sistem ekonomi Islam.
  
  
• Setiap sistem ekonomi mempunyai ciri-ciri tersendiri yang membezakannya, berdasarkan empat kriteria utama: sistem pemilikan, sistem membuat keputusan tentang peruntukan sumber, sistem membuat keputusan tentang agihan pendapatan, dan sistem insentif.

1.6.1 Bentuk Sistem Ekonomi

Sistem Ekonomi Pasaran Bebas (Kapitalis)

1. Ciri-Ciri Sistem Ekonomi Pasaran Bebas:
   
   
• Pihak kerajaan tidak campur tangan dalam sistem ini.
  
  
• Sistem ini menekankan peranan individu dan pihak swasta dalam penyelesaian masalah ekonomi asas.
  
  
2. Jadual 1.5: Ciri-Ciri Sistem Ekonomi Pasaran Bebas:
   
   
• i. Pemilikan Sumber Ekonomi:
  
  
• Sumber ekonomi dimiliki dan digunakan oleh individu dan pihak swasta.
  
  
• Lebih banyak pemilikan sumber ekonomi, lebih banyak keluaran dan pendapatan yang dapat dihasilkan.
  
  
• ii. Peruntukan Sumber Ekonomi:
  
  
• Keputusan tentang peruntukan bergantung pada mekanisme harga, kuasa permintaan dan penawaran.
  
  
• Individu dan pihak swasta bebas memilih barang dan perkhidmatan untuk dikeluarkan.
  
  
• iii. Agihan Pendapatan:
  
  
• Individu dan pihak swasta bebas bersaing untuk keuntungan maksimum.
  
  
• Pendapatan bergantung pada jumlah sumber ekonomi yang dimiliki.
  
  
• iv. Insentif:
  
  
• Tujuan utama pengeluaran adalah untuk memaksimumkan keuntungan.
  
  
• Hanya barang yang menguntungkan yang dikeluarkan.
  
  

Sistem Ekonomi Perancangan Pusat (Sosialis)

1. Pengenalan Sistem Ekonomi Perancangan Pusat

• Sistem ini menekankan peranan kerajaan dalam menyelesaikan masalah asas ekonomi.
  
  

2. Ciri-Ciri Sistem Ekonomi Perancangan Pusat (Jadual 1.6)

i. Pemilikan Sumber Ekonomi

• Sumber ekonomi seperti buruh, tanah, modal, dan usahawan dimiliki dan digunakan oleh kerajaan untuk menghasilkan barang dan perkhidmatan.
  
  

ii. Keputusan tentang Peruntukan Sumber Ekonomi

• Keputusan mengenai peruntukan sumber ekonomi untuk mengeluarkan barang dan perkhidmatan diambil oleh kerajaan.
  
  
• Individu tidak mempunyai hak untuk memilih barang dan perkhidmatan yang akan digunakan.
  
  
• Kerajaan memperuntukkan sumber ekonomi untuk menghasilkan barang yang digunakan dalam negara untuk memaksimumkan kebajikan masyarakat.
  
  

iii. Keputusan tentang Agihan Pendapatan

• Tidak wujud persaingan dalam pengeluaran barang dan perkhidmatan, kerana semuanya diurus oleh kerajaan.
  
  
• Kerajaan menentukan pendapatan yang diterima oleh semua faktor pengeluaran.
  
  
• Agihan pendapatan dalam sistem ini cenderung lebih setara.
  
  

iv. Insentif

• Kerajaan mengeluarkan barang dan perkhidmatan dengan tujuan memaksimumkan kebajikan masyarakat, bukan keuntungan.
  
  
• Semua barang yang dihasilkan digunakan oleh seluruh masyarakat.

 

 

Sistem Ekonomi Campuran

1. Pengenalan Sistem Ekonomi Campuran

• Sistem ekonomi campuran adalah sistem yang menggabungkan elemen-elemen dari kedua-dua sistem ekonomi pasaran bebas dan sistem ekonomi perancangan pusat.
  
  
• Di Malaysia, sistem ekonomi campuran diamalkan, dengan penglibatan aktif kedua-dua sektor swasta dan kerajaan dalam kegiatan ekonomi.
  
  

2. Ciri-Ciri Sistem Ekonomi Campuran (Jadual 1.7)

i. Pemilikan Sumber Ekonomi

• Sumber ekonomi seperti buruh, tanah, modal, dan usahawan boleh dimiliki dan digunakan oleh pihak swasta.
  
  
• Kerajaan mengawal pemilikan dan penggunaan sumber ekonomi melalui peraturan.
  
  
• Sebahagian sumber ekonomi dimiliki oleh kerajaan untuk mengeluarkan barang awam.
  
  

ii. Keputusan tentang Peruntukan Sumber Ekonomi

• Keputusan mengenai peruntukan sumber ekonomi bergantung pada mekanisme harga (kuasa permintaan dan penawaran).
  
  
• Pihak swasta bebas memilih barang dan perkhidmatan untuk keuntungan maksimum.
  
  
• Kerajaan mengawal harga dan menggunakan sumber ekonomi untuk mengeluarkan barang awam bagi kebajikan masyarakat.
  
  

iii. Keputusan tentang Agihan Pendapatan

• Pihak swasta bersaing dalam pengeluaran barang dan perkhidmatan dengan kawalan kerajaan.
  
  
• Pendapatan individu bergantung pada jumlah sumber ekonomi yang dimiliki.
  
  
• Kerajaan mengawal agihan pendapatan melalui cukai dan subsidi untuk mencapai keadilan sosial.
  
  

iv. Insentif

• Tujuan pengeluaran di sektor swasta adalah untuk memaksimumkan keuntungan.
  
  
• Kerajaan mengeluarkan barang awam untuk memaksimumkan kebajikan masyarakat.

 

Sistem Ekonomi Islam

1. Pengenalan Sistem Ekonomi Islam

• Sistem ekonomi Islam berpandukan prinsip dan ajaran dalam al-Quran dan sunah, dengan penekanan pada aspek moral.
  
  

2. Aspek Moral dan Keadilan dalam Sistem Ekonomi Islam

• Sistem ini memberikan keutamaan kepada keadilan, tanggungjawab bersama, kasih sayang, dan persaudaraan sesama manusia.
  
  

3. Ciri-Ciri Sistem Ekonomi Islam (Jadual 1.8)

i. Pemilikan Sumber Ekonomi

• Sumber ekonomi seperti buruh, tanah, modal, dan usahawan boleh dimiliki oleh individu dan pihak swasta, selagi tidak bertentangan dengan hukum Islam.
  
  
• Kerajaan juga memiliki sebahagian sumber ekonomi, terutamanya untuk menghasilkan barang awam.
  
  

ii. Keputusan tentang Peruntukan Sumber Ekonomi

• Keputusan mengenai peruntukan sumber ekonomi bergantung pada mekanisme harga (kuasa permintaan dan penawaran) serta berlandaskan hukum Islam.
  
  
• Pihak swasta bebas memilih barang dan perkhidmatan untuk dihasilkan dengan tujuan keuntungan, tetapi harus mematuhi hukum Islam.
  
  
• Kerajaan juga memperuntukkan sumber ekonomi untuk menghasilkan barang awam.
  
  

iii. Keputusan tentang Agihan Pendapatan

• Persaingan bebas dalam pengeluaran barang dan perkhidmatan oleh pihak swasta, selagi mematuhi hukum Islam.
  
  
• Pendapatan bergantung pada jumlah sumber ekonomi yang dimiliki.
  
  
• Golongan kaya diwajibkan membayar zakat bagi membantu golongan miskin mengikut hukum Islam.
  
  

iv. Insentif

• Tujuan pengeluaran barang dan perkhidmatan adalah untuk memaksimumkan keuntungan, tetapi berlandaskan hukum Islam.
  
  
• Pihak swasta membayar zakat perniagaan sebagai sebahagian dari tanggungjawab sosial mereka mengikut hukum Islam.
  
  

1.6.2 Bagaimana Pasaran Menyelesaikan Masalah Asas Ekonomi dalam Sistem Ekonomi Pasaran Bebas

Apa dan Berapa Hendak Dikeluarkan

1. Mekanisme Harga:
   
   Dalam sistem ekonomi pasaran bebas, apa dan berapa barang dan perkhidmatan yang dikeluarkan ditentukan oleh mekanisme harga. Permintaan dan penawaran di pasaran berperanan penting dalam menentukan ini.
   
   
2. Peranan Pengguna:
   
   Pengguna mempunyai kuasa dalam menentukan jenis dan kuantiti barang yang dikeluarkan. Mereka sering dianggap sebagai 'raja' kerana pengeluar akan menghasilkan barang dan perkhidmatan mengikut permintaan mereka.
   
   

Bagaimana Hendak Dikeluarkan

1. Pertandingan dalam Pengeluaran:
   
    Teknik pengeluaran dalam sistem ini ditentukan melalui persaingan antara pengeluar. Mereka berusaha mendapatkan sumber ekonomi pada harga yang paling berpatutan.
   
   
2. Pengeluaran Kos Minimum:
   
   Setiap pengeluar bersaing untuk menghasilkan barang dan perkhidmatan pada kos yang paling minimum bagi memaksimumkan keuntungan.
   
   
3. Kaedah Pengeluaran Cekap:
   
    Pengeluar akan memilih kaedah pengeluaran yang menjimatkan kos, sama ada berintensif buruh atau berintensif modal.
   
   
4. Efisiensi dalam Penggunaan Sumber:
   
   Pengeluar berusaha untuk memastikan kombinasi faktor pengeluaran yang paling cekap dengan kos pengeluaran yang paling rendah.
   
   

Untuk Siapa Dikeluarkan

1. Bergantung pada Kuasa Beli Pengguna:
   
    Masalah untuk siapa barang dan perkhidmatan dikeluarkan dalam sistem ekonomi pasaran bebas ditentukan berdasarkan cita rasa dan pendapatan pengguna.
   
   
2. Agihan Pendapatan:
   
   Cara pengagihan barang dalam ekonomi bergantung pada corak agihan pendapatan. Ini ditentukan oleh permintaan dan penawaran di pasaran faktor.
   
   
3. Agihan Barang Berdasarkan Golongan:
   
    Barang mewah diagihkan kepada golongan kaya dengan kuasa beli yang tinggi, manakala barang bawahan diagihkan kepada golongan miskin dengan kuasa beli yang rendah.
   
   

1.6.3 Kebaikan Sistem Ekonomi Pasaran Bebas

1. Mementingkan Kebajikan Individu

• (a) Peranan Individu:
  
  Dalam sistem ekonomi pasaran bebas, individu dianggap sebagai pembuat keputusan yang bijak dan berinformasi.
  
  
• (b) Maksimumkan Kepuasan:
  
  Setiap individu berusaha untuk memaksimumkan kepuasan mereka melalui pilihan mereka di pasaran.
  
  
• (c) Kebajikan Negara:
  
  Kebajikan negara mencapai tahap yang tertinggi apabila setiap individu berusaha untuk memaksimumkan kepuasan mereka sendiri.
  
  

2. Menggalakkan Persaingan

• (a) Kecapaian dan Kebajikan Pengguna:
  
  Persaingan di kalangan pengeluar meningkatkan kecekapan dan memastikan barang dan perkhidmatan yang berkualiti tinggi tersedia pada harga yang berpatutan.
  
  
• (b) Harga Barang di Pasaran:
  
  Persaingan sihat antara pengeluar memastikan harga barang dan perkhidmatan di pasaran sentiasa kompetitif dan rendah.
  
  

3. Menggalakkan Perkembangan Teknologi dan Reka Cipta Baharu

• (a) Inovasi dan Teknologi:
  
  Persaingan dalam sistem ekonomi pasaran bebas menggalakkan inovasi dan perkembangan teknologi yang baru.
  
  
• (b) Penjimatan Kos dan Peningkatan Produktiviti:
  
  Penggunaan teknologi dan reka cipta yang baharu bukan sahaja menjimatkan kos pengeluaran tetapi juga meningkatkan daya pengeluaran, menyumbang kepada kemajuan ekonomi negara.

 

1.6.4 Kelemahan Sistem Ekonomi Pasaran Bebas

1. Kegagalan Mengeluarkan Barang Awam

• Objektif Firma:
  
  Firma dalam sistem ekonomi pasaran bebas bertujuan untuk memaksimumkan keuntungan.
  
  
• Barang Awam:
  
  Kerana ketiadaan keuntungan dalam pengeluaran barang awam, firma-firma tidak akan mengeluarkan barang-barang ini, menyebabkan keperluan masyarakat tidak terpenuhi.
  
  

2. Ketidakstabilan Ekonomi

• Ketiadaan Kawalan:
  
  Kebebasan pengeluar dalam membuat keputusan ekonomi tanpa kawalan boleh menyebabkan harga barang sering tidak stabil.
  
  
• Inflasi dan Kemelesetan:
  
   Ketidakstabilan harga ini boleh menjadi punca kepada masalah ekonomi lebih besar seperti inflasi dan kemelesetan ekonomi.
  
  
• Impak Kepada Masyarakat:
  
   Ketidakstabilan ini boleh menjejaskan kebajikan umum rakyat.
  
  

3. Ketidakadilan dalam Agihan Pendapatan

• Jurang Pendapatan:
  
  Kebebasan memiliki faktor pengeluaran dapat meningkatkan jurang antara golongan kaya dan miskin.
  
  
• Impak Sosial dan Pembangunan:
  
  Jurang pendapatan yang besar boleh menjejaskan pembangunan negara dan keharmonian sosial.
  
  

4. Mewujudkan Monopoli

• Persaingan di Pasaran:
  
  Persaingan yang hebat antara pengeluar boleh menyebabkan hanya beberapa firma yang berjaya bertahan.
  
  
• Monopoli:
  
  Situasi ini boleh membawa kepada pembentukan monopoli yang tidak terkawal, merugikan kebajikan pengguna.
  
  
• Kos Persaingan:
  
  ersaingan juga melibatkan kos yang tinggi, dan biasanya kos ini dipindahkan kepada pengguna melalui harga yang tinggi.
  
  

5. Kewujudan Eksternaliti Negatif

• Kurang Tanggungjawab Sosial:
  
  Firma yang bertujuan memaksimumkan keuntungan sering mengabaikan tanggungjawab sosial mereka.
  
  
• Pencemaran:
  
  Ini boleh mengakibatkan eksternaliti negatif seperti pencemaran air dan udara.
  
  
• Kesan kepada Kesihatan dan Kebajikan:
  
   Eksternaliti ini menjadi beban kepada masyarakat, merosakkan kesihatan dan kebajikan umum.

 

1.6.5 Perlunya Campur Tangan Kerajaan

1. Menyediakan Barang Awam

• Pentingnya Barang Awam:
  
  Barang awam, yang bermanfaat untuk semua orang tanpa pengecualian, tidak dihasilkan secara efisien oleh sektor swasta kerana kurangnya keuntungan.
  
  
• Peranan Kerajaan:
  
  Kerajaan bertanggungjawab untuk menyediakan barang awam seperti rumah api, perkhidmatan bomba dan polis, serta infrastruktur seperti jalan raya dan jambatan untuk kebajikan umum.
  
  

2. Mencapai Kestabilan Ekonomi

• Mengatasi Ketidakstabilan:
  
   Ketidakstabilan ekonomi memerlukan campur tangan kerajaan untuk mengekalkan kestabilan.
  
  
• Dasar-Dasar Kerajaan:
  
  Melalui dasar fiskal, kewangan, dan kawalan langsung, kerajaan berusaha mengurangkan masalah inflasi dan pengangguran.
  
  

3. Merapatkan Jurang Agihan Pendapatan

• Keadilan Pendapatan:
  
  Kerajaan campur tangan untuk merapatkan jurang pendapatan antara golongan kaya dan miskin.
  
  
• Pengenaan Cukai dan Subsidi:
  
  Cukai progresif pada golongan kaya dan redistribusi hasil cukai kepada golongan miskin melalui subsidi dan bantuan kebajikan.
  
  

4. Mengawal Kuasa Monopoli

• Mengatasi Monopoli:
  
  Kuasa monopoli dalam pasaran boleh menyebabkan ketidakcekapan dan kerajaan perlu campur tangan untuk mengawal situasi tersebut.
  
  
• Tindakan Kerajaan:
  
  Tindakan termasuk kawalan harga, subsidi, dan dalam sesetengah kes, pemilikan negara atas perniagaan tertentu untuk meningkatkan kecekapan.
  
  

5. Mengawal Kesan Luaran Negatif

• Pengurangan Eksternaliti Negatif:
  
   Aktiviti ekonomi yang menimbulkan pencemaran memerlukan campur tangan kerajaan untuk mengurangkan impak negatif kepada masyarakat.
  
  
• Peraturan dan Undang-Undang:
  
   Kerajaan melaksanakan peraturan dan undang-undang bagi mengatasi pencemaran dan melindungi kebajikan rakyat.