NOTA EKONOMI MALAYSIA (BAB 5: INSTITUSI KEWANGAN)

Institusi Kewangan

Pengenalan
1. Apa Itu Institusi Kewangan?

Institusi kewangan adalah entiti atau organisasi yang bertindak sebagai pengumpul dana dari pendeposit dan seterusnya meminjamkannya kepada pihak yang memerlukannya dengan harapan mendapatkan pulangan berupa keuntungan.

2. Kepentingan Institusi Kewangan dalam Ekonomi

Institusi kewangan memegang peranan kritikal dalam memacu pertumbuhan ekonomi sebuah negara. Mereka memastikan aliran dana yang lancar dan efisien, yang seterusnya mempromosikan pelaburan dan pembangunan.

3. Pengawasan dan Regulasi

Untuk memastikan integriti dan kestabilan sistem kewangan, banyak institusi kewangan berada di bawah pengawasan bank pusat dan badan-badan kerajaan lain. Ini memastikan mereka beroperasi dengan cara yang bertanggungjawab dan beretika.

4. Perkhidmatan yang Ditawarkan

Salah satu tugas utama institusi kewangan adalah menyediakan pelbagai perkhidmatan kewangan kepada pelanggan mereka, termasuk simpanan, pinjaman, dan pelaburan.

5. Peranan Sebagai Perantara Kewangan

Institusi kewangan berfungsi sebagai perantara kewangan, menghubungkan antara pihak yang mempunyai dana berlebihan (seperti penyimpan) dengan mereka yang memerlukan dana (seperti peminjam).

• Unit Lebihan: Ini merujuk kepada individu atau organisasi yang mempunyai dana tambahan dan memilih untuk menyimpannya dalam bentuk akaun semasa, simpanan, atau pelaburan.
• Unit Kurangan: Mereka ini adalah pihak yang mencari pembiayaan untuk pelbagai keperluan seperti memulakan perniagaan, membeli rumah, atau melabur dalam saham.

Dengan menghubungkan kedua-dua pihak ini, institusi kewangan memastikan aliran dana yang berterusan dalam ekonomi, sambil mendapat keuntungan dari perbezaan kadar faedah antara simpanan dan pinjaman.

 

Jenis-Jenis Institusi Kewangan dan Peranannya

Institusi kewangan adalah tulang belakang ekonomi setiap negara, memainkan peranan penting dalam memastikan aliran kewangan yang lancar dan stabil. Terdapat dua kategori utama institusi kewangan, iaitu:

1. Institusi Perbankan

Institusi perbankan adalah entiti yang utamanya berfungsi untuk menerima deposit dalam bentuk wang dan memberikan pinjaman kepada individu atau syarikat.

a. Bank Perdagangan: Bank jenis ini fokus pada perkhidmatan perbankan harian seperti menerima deposit, memberikan pinjaman, dan perkhidmatan pembayaran. Contohnya termasuk penerimaan deposit dalam akaun semasa, akaun simpanan tetap, dan akaun tabungan.

b. Bank Pelaburan: Bank ini khusus dalam memberikan pinjaman korporat, perkhidmatan struktur kewangan, dan pengurusan aset. Mereka sering bekerjasama dengan syarikat besar untuk menguruskan pelaburan dan pembiayaan.

c. Bank Islam: Beroperasi berdasarkan prinsip-prinsip Syariah, bank ini menawarkan produk dan perkhidmatan yang mematuhi hukum Islam. Ini termasuk penerimaan deposit, pembiayaan, dan perkhidmatan pemindahan dana yang halal.

2. Institusi Kewangan Bukan Perbankan

Institusi ini tidak memiliki lesen perbankan tetapi masih memainkan peranan penting dalam sistem kewangan.

a. Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP): Sebuah badan berkanun yang bertujuan memberikan perlindungan kewangan kepada pekerja, terutamanya apabila mereka bersara.

b. Syarikat Insurans: Organisasi ini menawarkan perlindungan kewangan terhadap risiko seperti kematian, kemalangan, dan kerugian harta. Mereka juga melindungi aset dari bencana alam seperti banjir atau kebakaran.

c. Pasaran Saham: Merupakan platform di mana saham syarikat diperdagangkan. Tujuannya adalah untuk memudahkan pertukaran sekuriti antara pembeli dan penjual.

 

Fungsi Utama Institusi Kewangan di Malaysia

Dalam ekosistem kewangan, institusi kewangan memegang peranan penting dalam memastikan aliran dana yang lancar dan efisien. Berikut adalah beberapa fungsi kritikal yang dimainkan oleh institusi kewangan:

1. Sebagai Mediator Kewangan

• Institusi kewangan berfungsi sebagai jambatan antara mereka yang mempunyai dana berlebihan dan mereka yang memerlukan dana.
• Mereka memudahkan transaksi dengan mencipta produk yang sesuai untuk penyimpan dan peminjam, seperti deposit berjangka pendek dan pinjaman jangka panjang.
• Sebagai contoh, sebuah syarikat yang memerlukan RM500 juta untuk ekspansi boleh mendapatkan pembiayaan melalui institusi kewangan yang mengumpulkan simpanan dari pelbagai penyimpan.
• Tanpa kehadiran institusi kewangan, proses mendapatkan pembiayaan besar akan menjadi lebih mencabar.

2. Mengurangkan dan Menyebar Risiko

• Institusi kewangan mengambil deposit dari masyarakat dan meminjamkannya kembali, sambil memastikan risiko dikongsi.
• Mereka memastikan risiko pinjaman tersebar di antara pelbagai peminjam dan jenis pelaburan.
• Institusi kewangan juga memastikan peminjam memenuhi kriteria tertentu sebelum memberikan pinjaman, mengurangkan risiko gagal bayar.
• Dengan pendekatan ini, institusi kewangan dapat meningkatkan pulangan sambil mengurangkan risiko.

 

Fungsi Bank Perdagangan Sebagai Mediator Kewangan

1. Mediator Simpanan

• Bank perdagangan menerima berbagai jenis deposit, termasuk simpanan harian dan deposit tetap.
• Mereka memberikan faedah kepada penyimpan dan menggunakan dana tersebut untuk memberikan pinjaman.

2. Mediator Pinjaman

• Bank perdagangan menyediakan kemudahan overdraf kepada pemegang akaun semasa, membolehkan mereka mengakses dana lebih daripada baki akaun mereka.

3. Mediator Pelaburan

• Bank perdagangan juga berinvestasi dalam instrumen kewangan seperti sekuriti, bon kerajaan, dan bil perbendaharaan.
• Pulangan dari pelaburan ini kemudian diagihkan kepada penyimpan dalam bentuk dividen atau faedah.

 

 

Tanggungjawab Institusi Kewangan dalam Ekonomi

Institusi kewangan memegang tanggungjawab penting dalam memacu ekonomi. Berikut adalah beberapa tanggungjawab utama mereka:

1. Memacu Pertumbuhan Ekonomi

• Institusi kewangan mengumpul simpanan dari masyarakat dan menggunakan dana tersebut untuk pelaburan dan pembiayaan yang membantu dalam pertumbuhan ekonomi.
• Bank pusat memastikan stabiliti ekonomi dengan melaksanakan dasar kewangan yang sesuai.
• Dalam situasi kemelesetan ekonomi, bank pusat akan meningkatkan bekalan wang, manakala dalam situasi inflasi, ia akan mengurangkan bekalan wang.
• Institusi kewangan juga memainkan peranan dalam mengalirkan dana kepada sektor swasta dan kerajaan, yang seterusnya membantu dalam pembangunan infrastruktur dan projek-projek lain.
• Melalui pelaburan dalam sektor-sektor seperti hartanah dan industri, institusi kewangan membantu meningkatkan peluang pekerjaan dan mengurangkan kadar pengangguran.
• Pinjaman kepada kerajaan membantu mengurangkan hutang luar negeri dan stabilkan mata wang.

2. Mengoptimumkan Kos Operasi Perniagaan

• Institusi kewangan memudahkan urusan kewangan bagi peniaga, mengurangkan kos dan masa yang diperlukan untuk mendapatkan pembiayaan.
• Mereka berfungsi sebagai mediator kewangan, memastikan aliran dana yang lancar antara peminjam dan pemberi pinjaman.

i. Sumber Kewangan bagi Kerajaan

• Walaupun kerajaan memperoleh pendapatan melalui cukai, terdapat masa di mana perbelanjaan melebihi pendapatan. Dalam situasi ini, kerajaan akan meminjam dari institusi kewangan.
• Pinjaman ini biasanya dibiayai melalui penerbitan sekuriti, bon, dan instrumen kewangan lain.

ii. Sumber Kewangan bagi Sektor Swasta

• Institusi kewangan menyediakan pembiayaan kepada sektor swasta melalui pelbagai instrumen kewangan.
• Bank pelaburan, sebagai contoh, menawarkan pembiayaan bersindiket kepada syarikat-syarikat besar yang memerlukan dana besar.

 

Institusi Kewangan di Malaysia

Malaysia, sebagai salah satu negara yang sedang membangun di Asia Tenggara, mempunyai sistem kewangan yang matang dan pelbagai. Institusi kewangan di negara ini memainkan peranan penting dalam memacu pertumbuhan ekonomi dan memastikan kestabilan kewangan. Mari kita lihat lebih dekat beberapa institusi kewangan utama di Malaysia:

1. Bank Negara Malaysia (BNM)
• BNM adalah bank pusat negara dan merupakan pengawal selia utama bagi sektor kewangan di Malaysia. Ia bertanggungjawab untuk menjaga kestabilan harga dan sistem kewangan yang mampan.
2. Bank Perdagangan
• Bank-bank ini memberikan pelbagai jenis perkhidmatan kewangan kepada individu dan perniagaan, termasuk: i. Deposit semasa: Akaun yang membolehkan transaksi harian. ii. Deposit kewangan: Akaun yang menawarkan pulangan yang lebih baik berbanding deposit semasa. iii. Deposit tetap: Pelaburan jangka pendek atau panjang dengan kadar faedah tetap.
3. Syarikat Kewangan
• Syarikat-syarikat ini memberikan pinjaman kepada individu dan perniagaan, biasanya untuk pembelian aset seperti kenderaan.
4. Bank Pelaburan
• Fokus kepada perkhidmatan kewangan korporat seperti pemberian pinjaman bersindiket, nasihat korporat, dan pengurusan aset.
5. Bank Islam
• Beroperasi mengikut prinsip-prinsip syariah dan menawarkan produk dan perkhidmatan yang mematuhi hukum Islam.
6. Syarikat Insurans dan Takaful
• Menyediakan perlindungan kewangan terhadap risiko seperti kemalangan, kehilangan, atau kematian.
7. Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP)
• Skim simpanan wajib untuk pekerja di Malaysia yang memberikan manfaat persaraan.
8. Lembaga Tabung Haji
• Menyediakan kemudahan simpanan bagi tujuan menunaikan ibadah haji dan juga pelaburan lain seperti pendidikan.
9. Bank Perusahaan Kecil dan Sederhana (SME Bank)
• Fokus kepada pembangunan dan pembiayaan PKS di Malaysia.